“Look dad! She’s taller than mom!” hoorde ik een jongetje van een jaar of acht enthousiast roepen naar zijn vader tijdens mijn bezoek aan Camera Obscura in hartje Edinburgh. Hij keek door een klein raampje, terwijl zijn grote zus en moeder aan het poseren waren voor een foto. Kort liet ik mijn oog vallen op het schermpje van het fototoestel. Ik keek weg en besefte toen pas wat ik had gezien. Verbaasd gluurde ik door het raampje en zag een fenomeen waar ik alleen nog maar over had gelezen: de Kamer van Ames.

De Kamer van Ames

De Kamer van Ames, in 1934 uitgevonden door opticus Adelbert Ames, is gezichtsbedrog ten top. Maar hoe zit de vork nou eigenlijk in de steel? Hoe kan het meisje zo reusachtig lijken en de vrouw zo klein, ondanks het feit dat ze zich in dezelfde ruimte begeven, misschien twee, drie meter uit elkaar? Hoe kunnen je ogen je zo bedriegen?

De kamer van Ames is als volgt opgebouwd. Zoals op de afbeelding te zien is, heeft de kamer de vorm van een trapezium. De toeschouwer die bij de ingang van de kamer staat, zal de ruimte echter interpreteren als kubusvormig. Hier begint het optisch bedrog. De muren zijn namelijk ietwat schuin, evenals de vloer. De vloer en het plafond buigen naar elkaar toe. Alle aanwijzingen van diepte die via onze ogen worden doorgegeven aan de hersenen worden gemanipuleerd. De manier waarop de kamer is opgebouwd leidt, vanuit het oog van de toeschouwer, tot dezelfde diepteconstructie als bij een rechthoekige kamer met parallelle voor- en achterwanden en parallelle zijwanden.

Persoon A staat op de rode stip in de linkerhoek, de hoek die veel verder van de toeschouwer ligt dan de rechterhoek, waar persoon B zich bevindt (de groene stip). Dit is dus echter niet hoe de toeschouwer het waarneemt. Door de gemanipuleerde diepteconstructie heeft deze het idee dat persoon A op de roze stip staat, op een lijn van 90 graden met persoon B en de linkerzijwand. De illusie dat beide personen qua diepte op één lijn staan, zorgt ervoor dat het meisje (op de groene stip), dat het dichtst bij de toeschouwer staat, veel groter lijkt. Deze illusie is zo sterk, dat wanneer persoon A naar persoon B zou lopen, je het idee zou hebben dat zij bij elke stap die ze zet enkele tientallen centimeters groeit en vice versa.

Films

Een leuk feitje voor de filmliefhebbers onder ons: deze optische illusie wordt gebruikt in verschillende films, waaronder de films van de The Lord of the Rings trilogie. In deel 1, The Fellowship of the Ring, komt de truc meerdere malen terug om de hobbits een dwergachtige lengte te geven naast de grote Gandalf. Ook in de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind wordt de illusie toegepast. Het personage van Jim Carrey wordt optisch kleiner gemaakt in een scene waarin hij een herinnering herleeft uit zijn vroegste jeugd.



Een interessant detail dus om in je achterhoofd te houden!