In Nederland zijn de naschokken van de verkiezingen langzaam aan het wegebben, maar in Amerika is de verkiezingsstrijd om het presidentschap momenteel hevig losgebarsten. Waar het er in Nederland nog vrij netjes aan toe gaat, wordt in Amerika niets geschuwd. Het aanvallen van de politieke opponent is dan ook iets wat in de moderne Amerikaanse politiek normaal is geworden. Echter, ook in Amerika, het land van de onbegrensde mogelijkheden, zijn er ethische grenzen.
Campagne 2000: Subliminale Priming
Zo is er een aantal jaar geleden in Amerika nog een rel ontstaan tijdens de presidentiele verkiezingen van 2000 rondom de politieke campagne van George W. Bush (republikeinen) tegen Al Gore (democraten). De republikeinen zouden daarbij de grens van het toelaatbare hebben opgezocht door het inzetten van subliminale priming tijdens hun campagne. Zij zouden dit gedaan hebben door “RATS” iets langer, groter en in hoofdletters te hebben geprimed in het woord “bureaucRATS” [1]. Met deze campagne (check het onderstaande filmpje tussen 0.24 en 0.25 sec.) zou zijn getracht om in het onderbewustzijn van mensen het negatief geladen woord “rats” te koppelen aan democraten. Door deze negatieve associatie te creëren, zouden de republikeinen het gedrag van mensen zodanig hebben proberen te beïnvloeden dat de Amerikaanse kiezers minder op Al Gore gingen stemmen (en dus meer op George W. Bush). Hoewel de werkelijke effectiviteit van de campagne niet helemaal duidelijk was, veroorzaakte het in ieder geval wel veel oproer [3].
Echter, de werkelijke effectiviteit van subliminale priming valt nog te betwisten. Dit omdat het in theorie dan wel is aangetoond dat subliminale priming kan werken, dat wil zeggen, in gecontroleerde laboratoriumstudies, dit nog niet betekent dat het in realiteit ook zo werkt. Alleen als aan strikte voorwaarden is voldaan (bijv. doelcongruentie en -relevantie), zou een dergelijke strategie effect kunnen hebben. Echter, juist over deze strikte voorwaarden is momenteel nog veel debat (zie o.a. [1]). Daar komt nog eens bij dat in de drukke, lawaaierige en rommelige buitenwereld het nog maar de vraag is of dergelijke advertenties wel echt effectief kunnen zijn.
“I Like Big Bird”
Terug naar het Amerika van nu. Van een heel andere orde is de huidige politieke controverse rondom ‘Big Bird’, de Amerikaanse versie van onze eigen Pino uit Sesamstraat. De rel begon tijdens het verkiezingsdebat van 3 oktober, waarin republikein Mitt Romney (overigens uitgeroepen tot winnaar van het debat die avond), aankondigde dat hij de subsidie voor het televisienetwerk PBS wilde korten, het televisienetwerk waar Sesamstraat is ondergebracht. Als gevolg hiervan zou het voortbestaan van de Amerikaanse versie van Sesamstraat dus ook in gevaar komen, iets wat de Amerikanen niet echt op prijs stelden. Ondanks de inmiddels breed in de pers uitgesmeerde “I like Big Bird” quote van Romney, die hij opvoerde ter verdediging van zijn programma, lijkt het kwaad te zijn geschied. Het campagneteam van de democratische presidentskandidaat Obama heeft hier dan ook slim op in proberen te spelen door onderstaande reclamespot te lanceren die Romney aanvalt op zijn ‘Pino’-opmerking.
De ‘huilende derde’ lijkt Pino te zijn. Ongewild is het arme beestje betrokken geraakt in een strijd tussen de twee politieke kemphanen van Amerika. De makers van Sesamstraat hebben echter helemaal geen zin om politieke speelbal te zijn en hebben zelfs een officiële verklaring op hun website geplaatst waarin zij aangeven niets met deze politieke strijd te maken willen hebben. In mijn ogen misschien niet het meest verstandige besluit, omdat het hen wel degelijk lijkt aan te gaan (lees: subsidie voor het voortbestaan van het netwerk wat hun programma beheert). Bovendien geldt hier wellicht iets wat Rhonda Farr ooit zei: “Publicity, darling. Just publicity. Any kind is better than none at all.” (R. Chandler, 1933).
Pino vs Big Bird
Naast de bovenstaande politieke ophef rondom de Amerikaanse versie van Sesamstraat kwam er bij mij nog een heel ander soort vraag naar boven over dit programma. Waarom is onze Pino blauw en is de Amerikaanse versie van Pino (Big Bird) geel? Druk speculerend kwam ik uit op allerlei politieke complotten en gerelateerde denkscenario’s, maar al gauw bleek dat ik niet de enige was met deze vraag en dat het antwoord dan ook niet zo heel complot theoretisch van aard is als ik aanvankelijk had gedacht: het zijn slechts neven. Hoera! Opluchting! Tijd voor een Sesamstraatparade!
Dirk Laurijsen
Sociaal Economisch Psycholoog in spé
Referenties:
[1] Veltkamp, M., Custers, R., Aarts, H., & SI: Nonconscious Processes in Consumer Psychology. (2011). Motivating consumer behavior by subliminal conditioning in the absence of basic needs: Striking even while the iron is cold. Journal of Consumer Psychology, 21, 1, 49-56.
[2] Stewart, P. A., & Schubert, J. N. (2006). Taking the “Low Road” with Subliminal AdvertisementsA Study Testing the Effect of Precognitive Prime “RATS” in a 2000 Presidential Advertisement. The Harvard International Journal of Press/politics, 11, 4, 103-114.
[3] Tristani, Gloria. 2001. “Press Statement of Commissioner Gloria Tristani.” FCC News. <http://www.fcc.gov./Speeches/Tristani/Statements/2001/stgt123.html>.
Bron thumbnail: www.thelede.blogs.nytimes.com
