Wie kent hem niet… de eeuwig zeurende kennis die al zeker 5 jaar volhoudt dat hij toch echt elke week 3 tegenslagen moet verwerken. Want: natuurlijk net toen hij naar huis moest fietsen, ging het regenen! Toen iedereen zijn belastingaanslag kreeg was die van hem hoger. Bovendien was zijn werkweek heftiger en zijn baas gemener dan die van jou.

Eigen geluk afdwingen?

Buiten het gegeven dat deze kennissen de sfeer flink kunnen drukken en in het algemeen vrij eenzijdige gesprekspartners zijn, kleven er nog meer ‘nadelen’ aan. Onderzoek (Zitek, Jordan, Monin, Leach, 2010) heeft uitgewezen dat deze zogenaamde slachtoffers vaak van mening zijn dat hen al genoeg onrecht is aangedaan. Wanneer zo iemand in een situatie komt waarin hij (of zij) het slachtoffer is en voelt dat hem onrecht aangedaan wordt, zal deze persoon daarna in soortgelijke setting terugvallen in minder sociaal gedrag. De persoon verdient het immers om zelf ‘eens geluk te beleven’, en wat is er nu makkelijker dan dit zelf af te dwingen.

Verontrustend is dat het niet situatie gebonden is maar ook intersituationeel voorkomt! Dit houdt in dat iemand die op zijn werk of in een andere situatie benadeeld wordt, dat tegenover zijn vrienden kan uiten, wat kan resulteren in pro self gedrag. De persoon in kwestie zal dus eerder voor zichzelf kiezen, zich minder sociaal opstellen, minder delen met zijn vrienden, en zichzelf in een voorkeurspositie manoeuvreren.

Als er dus zo iemand in je vriendenkring rond circuleert en er staat een activiteit op de planning… informeer op voorhand hoe zijn week geweest is. Voor je het weet ben jij de dupe!

Zitek EM, Jordan AH, Monin B, Leach FR. 2010. Victim entitlement to behave selfishly. Journal of Social Psychology, 98, 245-255