Het derde seizoen zit er ondertussen op in Amerika (en via internet), maar één ding is duidelijk: de televisieserie van HBO is een alsmaar groter wordend succes. Je zou kunnen denken dat het verhaal dat gebaseerd is op de fantasy boekenreeks van George R. R. Martin, getiteld ‘Het lied van ijs en vuur’ (A Song of Ice and Fire), simpelweg goed in elkaar zit en vervolgens verbluffend is verfilmd, maar wellicht spelen andere verklaringen ook een rol. Eén van deze verklaringen komt uit onverwachte hoek en stelt dat het succes van de serie wel eens zou kunnen voortkomen uit onze evolutionaire achtergrond. Zo ja, betekent dit dan dat we in principe weinig te zeggen hebben over wat we wel of niet leuk vinden? Of gaat dit misschien te ver?

Het Verhaal

Game of Thrones gaat over het wel en wee van verschillende families in een fictieve middeleeuwse wereld, waarin naast mensen ook andere rassen en dieren hun opwachting maken, zoals de ijzige en zombieachtige ‘Anderen’ en vuurspuwende draken. In de serie volgt men de diverse verhaallijnen door de ogen van verschillende personages, die soms kriskras door elkaars leven kruisen en ook net zo onverwachts weer tot hun einde kunnen komen.

Buiten het feit dat de serie veel plotwendingen bevat, komen de gewoonlijke intriges, spanningen, romances, corruptie en gruwelheden ook aan bod. Niet veel nieuws zou je kunnen denken. Sterker nog, gezien het aanbod van films en series door de jaren heen lijkt het er zelfs op alsof we niet anders willen! Laat dit nu precies in lijn zijn met de verklaring vanuit evolutionair perspectief.

Evolutietheorie als verklaring voor het succes

Volgens Gar Saad (Professor in de Marketing), Vladas Griskivisius (Professor in de Marketing en Psychologie) en Douglas T. Kenrick (Professor in de Psychologie) zou de voorliefde voor een serie als Game of Thrones dan ook voortkomen uit onze evolutionaire achtergrond, waardoor mensen extra gevoelig zijn voor een aantal universele principes en verhalen. Meer specifiek, binnen onze culturele producten zouden deze universele principes en verhalen dan ook draaien op evolutionaire thema’s als:

• Overleving (verwondingen, dood, etc.)
• Reproductie (liefde, hofmakerij, seksueel geweld, reputatieschade, etc.)
• Verwantschap (behandeling van diens nageslacht, etc.)
• Altruïsme/Opoffering (heldendaad om een vreemdeling te redden, etc.) [1].

De conclusie van professor Saad is dan ook dat de inhoud van culturele producten zoals films, series, popliedjes en boeken haast wel in lijn moeten zijn met onze evolutionaire gevoeligheden om commercieel succesvol te worden. Dit kan verklaren waarom de meest bloedige en gewelddadige aflevering van het seizoen ook de meeste kijkers trekt, dat Disney prinses Merida (Brave) seksualiseert, of zelfs dat de gezichtjes van Legopoppetjes steeds agressiever worden gemaakt [2].

De gevolgen van een succesvolle televisieserie

Is een televisieserie eenmaal immens populair, dan is het gevolg niet alleen een dik gevulde portemonnee voor de makers: andere bijgevolgen kunnen ook de kop opsteken. Allereerst is daar natuurlijk de impact op de kijkers van de serie, de zogenoemde achterban. Een geknakte levenslijn in de serie gaat dan ook hand in hand met een geknakte ziel in de echte wereld. Volgens mediapsycholoog William Rice ontstaat dit voornamelijk als gebeurtenissen onverwachts plaatsvinden (en laat dit in Game of Thrones nu vaak zo zijn). Ook onrecht en ongeloof zouden dit effect versterken.

Andere (bij)gevolgen

Een heel ander bijgevolg kan er zijn voor de dieren die centraal staan in de serie. Zo draait het bij de ene familie (lees de Starks) om wolven, bij de ander om leeuwen (Lannisters) en bij weer andere families om andere dieren. Dit beperkt zich niet alleen tot familiewapens en emblemen, nee, sommige families kunnen zelfs in de huid kruipen van deze beesten.

Helaas zie ik al voor me hoe er dieronterende taferelen kunnen ontstaan als mensen als gevolg van de serie zelf een ‘schrikwolf’ of leeuw in huis willen halen.

Of erger nog, misschien is er ook wel een familie met een cavia als embleem. Stel je eens voor wat dat voor gevolgen kan hebben voor dat arme beestje. Natuurlijk zijn er ook dieren die nog niet door een familie worden vertegenwoordigd, maar toch uiterst geschikt zouden zijn om een dergelijke rol te vertolken. Wat te denken van dit aapje? Toch blijven dieren nu eenmaal dieren en kunnen ze soms nogal onberekenbaar worden.

Het laatste voorbeeld dat ik wil benoemen telt alleen voor iedereen die de serie illegaal downloadt. Pas op voor de ondertitels die je er bij sleept! Deze schijnen immers niet altijd betrouwbaar te zijn. Gelukkig kan dit naast een verkeerde interpretatie ook komische taferelen opleveren.

Niet alle gevolgen zijn slecht

Natuurlijk zijn niet alle gevolgen van een dergelijke serie slecht. Naast onze evolutionaire drang om onszelf te voeden met bepaalde soorten cultuur dient ook onze maag immers gevoed te worden. Gelukkig biedt Game of Thrones ook hier uitkomst.

In de boekenreeks passeren namelijk een heleboel heerlijke gerechten de revue. Het gevolg is dan ook dat er ondertussen zelfs een officieel kookboek rondom de serie is verschenen. En dat klinkt gekker dan het is.

Wat te denken van recepten als Dothraki Bloedpasteitjes, Sansa’s Citroencake of Koningslanding’s Dessert (bestaande uit gekarameliseerde perziken met mascarponecrème en pistachenootjes)?

Handig om op voorraad te hebben mocht de winter komen. Want je weet maar nooit wanneer “Winter is coming…”

Dirk Laurijsen

Sociaal-Economisch Psycholoog

Referenties

[1] Kenrick, D. T., Saad, G., & Griskevicius, V. (2013). Evolutionary consumer psychology: Ask not what you can do for biology, but. Journal of Consumer Psychology, 23, 3, 404-409.

[2] Saad, G. (2013). Evolutionary Consumption. Journal of Consumer Psychology 23, 3, 351-371.

Bron thumbnail: www.manhattandigest.com