Veel bedrijven steken de laatste tijd veel moeite in het maken van flitsende bedrijfslogo’s, infographics, presentaties, reclamemateriaal en websites. Allerlei vormen, kleuren en maten passeren de revue. Daarnaast worden huidige materialen en producten ook vaak opgepoetst; ze worden voorzien van een nieuw etiket, kleurtje of logo. Het oppoetsen van al deze materialen en producten kan men ook lezen als het weer ouderwets, simpel of ambachtelijk maken van deze zaken (zie bijv. het logo van webbrowser Firefox). Waar het eerst allemaal moderner en strakker moest zijn, zie je nu steeds meer dat teruggegrepen wordt naar hoe het vroeger was. Ook bij producten. Toen was immers alles beter. Simpeler. Eerlijker. Ambachtelijker. Enfin, een belangrijk punt dat bij al deze upgrading (of downgrading) wellicht over het hoofd wordt gezien is kleurenblindheid. De vraag is echter waarom dit belangrijk kan zijn voor de creatieve geesten achter de marketing van al deze bedrijfsmaterialen en producten? Op deze vraag probeer ik een antwoord te geven.

Wat is kleurenblindheid?

Zoals de naam het al zegt komt kleurenblindheid er op neer dat je bepaalde kleuren niet goed, of in ieder geval anders, waarneemt dan de gemiddelde mens. Dit laatste is belangrijk omdat veel mensen de intuïtie hebben dat kleurenblinden de wereld onjuist waarnemen. De filosofische vraag is echter of dit wel betekent dat ze de wereld niet goed waarnemen. Hoe je het ook stelt, er is wel iets mis met hun ogen: ze missen vaak 1 van de 3 typen kegeltjes (waardoor we licht kunnen waarnemen), of die werken niet goed. Aan de andere kant zijn er ook gevallen bekend van mensen die juist meer kegeltjes hebben, zij zien in principe meer kleuren dan de doorsnee mens. Dr. Hans Dooremalen (wetenschapsfilosoof en ‘philosopher of mind’) stelde mij tijdens een college ooit de vraag of dit ons niet allemaal kleurenblind maakt?

Enfin, daar ik zelf geen volleerd filosoof ben en tevens geen oogdeskundige, zal ik niet te veel ingaan op de technische details van kleurenblindheid. Voor de liefhebbers onder ons die dit wel willen doen, is er uiteraard een uitgebreidere versie te vinden. De uitgebreidere versie gaat dan ook over de biologie van de werking van het oog (allerlei kegeltjes en staafjes die er voor zorgen dat we op bepaalde golflengten kleuren kunnen waarnemen), de genetica achter kleurenblindheid (hoe het komt dat sommige mensen kleurenblind zijn) en de evolutie van kleurenblindheid. Je kunt natuurlijk ook gewoon deze video bekijken (Engels).

Waar het op neer komt is dat er verschillende vormen van kleurenblindheid zijn en stiekem best veel mensen er last van hebben. Naar schatting zijn er dan ook ongeveer 700.000 Nederlanders die kleurenblind zijn. Het gaat hier om ongeveer 8% van de mannen en 0.5% van de vrouwen. Kortom, mannen (naar schatting 1 op 12) schijnen er meer last van te hebben dan vrouwen (naar schatting 1 op 250). Dit lijkt misschien opvallend, maar is niet gek als je kijkt naar de eerdergenoemde genetica achter kleurenblindheid. Helaas voor ons mannen (Ja ik ben een man) blijken we ook hier weer het zwakkere geslacht. Maar dat is niet erg, wij kunnen (gemiddeld) beter voetballen.

Verschillende vormen van kleurenblindheid

Er gaat weleens wat mis tijdens het lichtwaarnemingsproces. Dit is niet zo gek als je de technische werking van lichtwaarneming bekijkt, maar vervelend is het wel. Hierdoor zijn er echter wel verschillende oorzaken te vinden voor een verandering in onze kleurwaarneming. Daarom hieronder een opsomming van de verschillende vormen van kleurenblindheid:

Kleurenblindheid testen

Natuurlijk wil je zelf weten of je kleurenblind bent of niet. Dit klinkt heel logisch, maar niet iedereen komt hier even snel achter. De meest bekende test die kleurenblindheid meet is de Ishihara-Test. Deze test meet rood/groenkleurenblindheid, de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid. Daarnaast zijn er nog allerlei andere en/of uitgebreidere kleurentesten op het internet te vinden. Een voorbeeld is deze online kleurentest.

De gevolgen van kleurenblindheid

In het dagelijks leven lijken de gevolgen op het eerste gezicht mee te vallen. Ten eerste zijn veel kleurenblinden zich er niet van bewust dat ze de wereld om hen heen anders waarnemen. Daarnaast weten ze zich meestal goed aan te passen aan het dagelijks leven. Desondanks kleven er gevaren aan kleurenblindheid. Op school kunnen kinderen moeite hebben om mee te komen bij bepaalde vakken. Later tijdens de beroepskeuze zijn sommige beroepen niet mogelijk, bijvoorbeeld wanneer ze perfect kleurenzicht vereisen (bijv. in de lucht- en scheepvaart). Voor andere beroepen kunnen gevaarlijke situaties ontstaan, bijvoorbeeld op de weg en in het vervoer (zie afbeelding hieronder). Een kleurenblinde chauffeur ziet bijvoorbeeld het verschil tussen een grijze rijbaan en een rode fietsstrook niet goed.

Maar er is meer. Denk aan plattegronden en kaarten met allerhande kleurtjes. Sommige zaken zijn nu eenmaal niet handig. Kleurenblinden kunnen verder slechte getuigen zijn bij bepaalde misdrijven. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarin iemand die tweekleurig ziet (dichromaat) de kleur van de auto moet beschrijven die is weggereden na een hit-en-run. Er zijn echter ook positieve uitzonderingen. Tijdens de oorlog werden dichromaten namelijk ingezet om gecamoufleerde locaties te identificeren. Dit omdat zij vanwege hun beperking beter in staat zouden zijn in het onderscheiden van ‘kunstmatige kleuren’ uit een natuurlijke achtergrond.

Het belang van het begrijpen van kleurenblindheid

Het probleem van kleurenblindheid is dat veel mensen eigenlijk niet goed weten hoe kleurenblinden de wereld ervaren. Mensen hebben doorgaans dan wel de intuïtie dat kleurenblinden de wereld verkeerd waarnemen, maar het echt begrijpen doen ze dit vaak niet. Dit zorgt er wellicht voor dat we te weinig stil staan bij de gevolgen van al dat kleurgeweld in de samenleving.

Gelukkig zijn er op het internet veel tools te vinden die ons het broodnodige begrip voor kleurenblinden kunnen verschaffen. Zo kun je hier bijvoorbeeld een vorm en type van kleurenblindheid selecteren en zelf ervaren hoe kleurenblinden de wereld zien.

Een andere leuke tool tref je op deze pagina aan, je kunt hier namelijk je eigen foto uploaden om vervolgens te zien hoe iemand die slechts tweekleurig (dichromaat) ziet de wereld ervaart.

Gevolgen voor de marketing

Indien je naar de afbeeldingen hierboven kijkt zie je dat de wereld heel anders is voor mensen die kleurenblind zijn. De vraag is echter of dit naast alle eerdergenoemde gevolgen ook gevolgen heeft voor de huidige marketing?

Het antwoord is ja, vooral voor het maken van bedrijfslogo’s, rapporten/presentaties, reclamematerialen, verpakkingen en websites. Maar wat zijn die gevolgen dan? Een paar sterke voorbeelden worden gegeven door de non-profit organisatie Colour Blind Awareness, die het bewustzijn en begrip voor kleurenblindheid probeert te verhogen.

Zo geven zij niet alleen pakkende voorbeelden voor de marketing in het algemeen, maar ook van documenten/presentaties, sales, productverpakkingen, product placement en websites.

Daarnaast geven zij ook meteen een boel praktische tips bij al deze voorbeelden. Zo laten ze bijvoorbeeld zien dat het gebruik van de kleur blauw (of geel) in bepaalde contexten erg praktisch kan zijn, bijvoorbeeld bij het uitzoeken van producten in de schappen van de supermarkt.

De afbeeldingen hieronder laten dan ook zien dat een dichromaat die het groene fotopigment mist (deuteranopie), moeite kan hebben met het uitkiezen van producten in de onderstaande schappen (ze lijken allemaal op elkaar).

De marketingvraag die de website dan ook stelt is de vraag of iemand met deze vorm van kleurenblindheid niet eerder tot het blauwe product zal worden aangetrokken? Waarschijnlijk wel, simpelweg omdat deze immers gemakkelijker in het schap te vinden zal zijn en zodoende mogelijk eerder favoriet wordt. Hoe je het went of keert, het zijn in ieder geval zaken waar een marketeer over na kan denken bij de ontwikkeling van verpakkingen of product placement.

Kleuren en hun invloed op verkoopprocessen

Naast al deze voorbeelden is een leuk feitje wellicht dat er geen geheime wetenschap achter de kleur blauw van Facebook zit. Mark Zuckerberg (oprichter/directeur) is namelijk groen/roodkleurenblind en blauw is dus de kleur die hij het beste kan onderscheiden.

Het is immers al langer bekend dat kleuren mensen en verkoopprocessen kunnen beïnvloeden. Organisaties zetten kleuren dan ook graag in om een bepaald merkimago uit te stralen, waarmee ze bekend willen worden bij het grote publiek.

Maar dat organisaties mogelijk de plank misslaan met deze praktijken door niet aan kleurenblindheid te denken is iets wat men in het achterhoofd kan knopen. Hieronder daarom een mooi voorbeeld van hoe anders bedrijfslogo’s kunnen zijn voor iemand die kleurenblind is. Naast dit voorbeeld zijn er nog tal van andere voorbeelden op het web te vinden. Bijvoorbeeld hier. En zelfs omtrent kunst.

Conclusie

Het valt allemaal niet mee voor wereld van de marketing. Moeten we nu ook al aan kleurenblindheid gaan denken? Blijkbaar niet met de hoogste prioriteit, anders werd dit al wel (meer) gedaan. Toch zijn dit zaken om in de toekomst aan te denken. Helemaal omdat ongeveer 8% van de mannen en 0.5% van de vrouwen hier aan lijdt. Dat lijkt misschien niet veel, maar het aantal kleurenblinden loopt toch al gauw in de duizenden of miljoenen per land. Gelukkig staat de wetenschap niet stil en zijn er voor sommige vormen van kleurenblindheid (in ieder geval voor mensen met een dikke portemonnee) oplossingen te vinden zoals deze speciale bril. Ook al ervaren veel kleurenblinden het dagelijks leven niet altijd als een groot probleem, hier meer bewust van worden lijkt mij wel een nodige zaak.

Referenties

Bron thumbnail: exlibrisjay.hubpages.com