Ik wil je graag voorstellen aan Jeroen. Jeroen is een jongen met PDD-NOS, wat staat voor pervasive developmental disorder not otherwise specified, en ADD, wat staat voor Attention Deficit Disorder. De PDD-NOS houdt in dat hij moeite heeft met de regels van sociale communicatie, maar tegelijkertijd wel behoefte heeft aan contact. De ADD zorgt er voor dat hij moeite heeft zijn aandacht ergens bij te houden.

Op School 

Jeroen heeft het niet makkelijk op school. Hij wordt gepest. Elke dag krijgt hij stukjes gum en propjes papier naar zijn hoofd geslingerd. Naar school gaan is hierdoor een nachtmerrie voor hem. In de klas weten ze dat Jeroen ergens last van heeft en dat ze daar rekening mee moeten houden. Ondanks dat komt het soms voor dat hij thuis over moet geven van alle spanning op school.

Jeroen is speciaal, dat is duidelijk. Hij heeft het niet altijd makkelijk, sociaal gezien en met het vele huiswerk dat hij elke week moet doen. Elk weekend help ik hem daarmee, van het maken van wiskundige opdrachten tot het in zijn hoofd stampen van Engelse woorden. Hij heeft er nooit zin in, al fluctueert de mate van verzet van week tot week, en elke week krijgen we toch alles weer af.

Er is nog iets speciaals aan Jeroen, iets dat voor bijna iedereen verborgen blijft. Hij haalt goede cijfers op school. Dit is normaal voor iemand die geen stoornissen heeft en die niet gepest wordt. Voor Jeroen is het een overwinning van jewelste. Met alle tegenslagen die hij heeft is hij in staat om te studeren en de vakken te halen. Jeroen doet dus een ding heel goed:

Hij werkt hard.

Nu klinkt dit vrij simpel. Hard werken. In het geval van Jeroen is het bijzonder, omdat hij geen bijzonder hoog IQ heeft. Sinds de opkomst van de eerste IQ-testen, zo’n 100 jaar geleden, is IQ de belangrijkste voorspeller voor toekomstig succes. Kinderen zijn getest zodat voorspeld kon worden hoe zij op school zouden presteren en tegenwoordig is een IQ-test soms onderdeel van een sollicitatieprocedure. Dit is een vreemde trend, intelligentie is hooguit een beginpunt voor prestaties, zeker geen definitief antwoord. Jeroen is hiervan een voorbeeld. Zijn schoolprestaties worden niet gedreven door een bijzondere gave op intelligentiegebied, maar door zijn werkhouding.

Hard werken vs. IQ

De wetenschappelijke wereld is er ook achter gekomen dat hard werken minstens zo belangrijk is als intelligentie. Angela Duckworth doet aan Universiteit van Pennsylvania onderzoek naar onder meer grit – vastberadenheid. Haar onderzoek heeft ertoe geleid dat intelligentie steeds minder de heilige graal van toekomstig succes is.

Vastberadenheid en zelfcontrole zijn minstens zo belangrijk, en mogelijk veel belangrijker dan intelligentie. Vastberadenheid en intelligentie staan wel los van elkaar, er zijn slimme vastberaden mensen en domme vastberaden mensen.

Duckworth onderzocht onder meer kinderen die meededen aan spellingswedstrijden. De kinderen die meer vastberaden waren kwamen gemiddeld verder in het toernooi. Nieuwe cadetten die begonnen met hun carrière in het leger kregen ook een vragenlijst voorgelegd. Ook hier bleek dat vastberadenheid een goede voorspeller was voor wie succesvol zou zijn.

Omdenken

Het wordt tijd dat wij, met name psychologen, maar ook de normale mensen onder ons, gaan omdenken. Als wij naar onze eigen kinderen kijken dan gaat het niet alleen om intelligentie. Natuurlijk, een bepaalde basis is nodig om te slagen in het leven. Maar als je dat eenmaal hebt, en veel mensen hebben dat, dan komt het aan op inzet. Gewoon hard werken. Kun je je aan een doel houden en je er volledig op richten.

Jeroen laat week na week zien dat hij toegewijd is. Hoe moeilijk het ook is, hoe zeer de stof hem ook tegen staat, er komt een moment dat hij klaar is voor de repetitie. Mocht dat niet zo zijn dan haalt hij gewoon een 5,5, daar is niets mis mee.
Vorige week hebben we met z’n tweeën zitten blokken op Engelse woorden. Het was tijd om te stoppen, ik moest eigenlijk naar huis. Jeroen had bijna alle woorden in zijn hoofd zitten, een stuk of vijf zweefden nog in de lucht. Toen ik zei dat ik weg moest zag ik de teleurstelling op zijn gezicht, waarna ik besloot nog 10 minuten langer te blijven.

Een paar dagen later kreeg ik bericht van hem. Hij had een 10 gehaald voor de toets!

Referentie:
Duckworth, A.L., Peterson, C., Matthews, M.D., Kelly, D.R., (2007). Grit: Perseverance and passion for long-term goals. Journal of Personality and Social Psychology, Vol 92(6), 1087-1101