“Werkloosheid neemt af met 14.000 personen”, kopte nu.nl een paar weken geleden. Desondanks is nog steeds 8.6% van de beroepsbevolking werkloos. Ook in mijn omgeving zie ik het. In een stad als Groningen, waar ontzettend veel mensen staan te springen om te werken, is het vrij lastig om als twintigjarige aan de slag te kunnen. “Ja, ik verwacht natuurlijk wel wat van je, want anders kan ik net zo goed een zestienjarige aannemen. Dat is hard, maar zo is het,” werd mij verteld in een sollicitatiegesprek bij een niet nader te noemen supermarkt. Het baantje? Vast in handen gekomen van het piepjonge meisje dat nu achter de kassa zit.

Zorgen

Ook veel gehoord: mannen die, na weet ik hoeveel jaar trouwe dienst, plotseling weg moeten bij een bedrijf. Bezuinigingen. Als ik weer eens zo’n verhaal hoor, gaat er in mijn psychologisch opgeleide hoofd meteen een belletje rinkelen. Ik maak me zorgen. Ondanks dat nooit meer hoeven werken voor veel mensen een droom lijkt, weet ik dat er niets zo slecht is voor je mentale gezondheid als het niet hebben van werk.

De relatie werkloosheid en mentale gezondheid

Wat is dan precies de relatie tussen mentale gezondheid en werkloosheid? Een paar verontrustende cijfers: van de populatie werklozen heeft 34% last van psychische klachten, in vergelijking tot 19% in de populatie met mensen die wel een baan heeft (Paul & Moser, 2009). Die psychische klachten kunnen variëren van angst tot depressieve klachten tot zelfs een volledige depressieve stoornis (Jefferis, Nazareth, Marston, Moreno-Kustner, Bellón, Svab, & King, 2011). De piek lijkt te liggen op negen maanden werkloosheid. Cijfers zoals deze zijn extra zuur als je bedenkt dat een slechte mentale gezondheid de kans op een nieuwe baan ook een stuk kleiner maakt. Een vicieuze cirkel dus: werkloosheid zorgt voor klachten en die klachten zorgen weer voor langere werkloosheid.

Waarom is werkloosheid zo slecht?

Eigenlijk is het best logisch dat werkloosheid zo’n grote impact heeft op het leven van mensen. Modellen waarin uitgelegd wordt hoe werkloosheid werkt, gaan vaak over een vergroting van het aantal stressfactoren. Die stressfactoren kunnen te maken hebben met allerlei verschillende dingen. Financieel gezien vormt werkloosheid bijvoorbeeld een probleem: mensen moeten soms een aanpassing maken in hun levensstijl om de rekeningen te kunnen blijven betalen. Bij langdurige werkloosheid kan het zo zijn dat het moeilijk wordt om aan een primaire levensbehoefte als ‘voedsel’ te voldoen. Dat heeft een negatieve impact op de lichamelijke gezondheid wat vervolgens weer doorspeelt naar de geest (Muldoon, Duff, Fielden & Anema, 2013). Maar ook qua dagindeling zijn er moeilijkheden, want er valt opeens een hele grote structuurgever weg. Wat moet je zonder baan doen met je tijd?

Goed nieuws

Dat de werkloosheid eindelijk afneemt, is dus heel erg goed nieuws, al moet die 8.6% echt nog verder omlaag. Voor mij kwam, net als voor 14.000 anderen, een paar weken geleden toch dat verlossende telefoontje: ik help tegenwoordig ouderen met het doen van hun huishouden. Stiekem veel leuker dan de hele dag achter de kassa zitten…Bronnen:

Jefferis, B. J., Nazareth, I., Marston, L., Moreno-Kustner, B., Bellón, J., Svab, I., & King, M. (2011). Associations between unemployment and major depressive disorder: Evidence from an international, prospective study (the predict cohort). Social Science & Medicine, 73(11), 1627-1634.
Paul, K. I., & Moser, K. (2009). Unemployment impairs mental health: Meta-analyses. Journal Of Vocational Behavior, 74(3), 264-282.
Muldoon, K., Duff, P., Fielden, S., & Anema, A. (2013). Food insufficiency is associated with psychiatric morbidity in a nationally representative study of mental illness among food insecure Canadians. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 48(5), 795-803.