De stress-respons is een reactie op een levensbedreigende situatie. Je lichaam wordt dan klaargemaakt om te kunnen overleven. Deze reactie zorgt ervoor dat je in staat bent te ontsnappen aan bijvoorbeeld een gevaarlijk dier. Tegenwoordig is het echter voornamelijk onze omgeving die zorgt voor de nodige prikkels. Bijvoorbeeld via het werk, vrienden en de smartphone. Je kunt dan zó tegen deze prikkels of obstakels op zien, dat het verlammend gaat werken. Het negeren van de stress-respons, in plaats van er iets mee te doen, kan uiteindelijk voor een burn-out zorgen.

Het is afgelopen maand nog in het nieuws geweest: bijna een miljoen Nederlanders zouden kampen met burn-outklachten. De vraag die steeds relevanter en populairder wordt, is dan ook: Hoe gaan we hiermee om en hoe voorkomen wij dit? In dit artikel ga ik uitleggen hoe je de stress-respons kunt gebruiken om de obstakels of prikkels te lijf te gaan.

De stress-respons, hoe het lichaam je gereed stelt om te overleven

De stress-respons zorgt ervoor dat er hormonen, onder andere adrenaline en cortisol, aangemaakt worden zodat onze ademhaling stijgt, onze bloeddruk stijgt, onze hartslag toeneemt, ons korte termijn geheugen verbetert en dat we meer gefocust zijn. Allemaal effecten die je in staat stellen alle mogelijke obstakels op je pad aan te pakken. Dus hoe gebruiken we de stress-respons om die obstakels te overwinnen?

Stap 1: Gebruik het obstakel wat op je afkomt als een route naar succes.

“Voor wie niet weet naar welke haven hij zeilen wil, is geen enkele wind gunstig.” – Lucius Annaeus Seneca
Het obstakel wordt vaak als stressvol ervaren, omdat wij te maken hebben met complexe vragen of personen waar wij niet graag mee willen communiceren. We kunnen er dan voor kiezen het te laten zoals het is. Maar we kunnen er ook voor kiezen om het een mogelijkheid te laten zijn, om te laten zien wat we in onze mars hebben.

Hoe gaan we dit doen? Door het opdelen van het obstakel in behapbare stukken. Dus stel, we moeten een vergadering voor iemand plannen. Dan moeten we stilstaan bij de benodigde stappen die hierbij horen: het kiezen van een locatie, het prikken van een datum en het uitnodigen van de juiste mensen. Zo wordt een groot obstakel, drie kleinere behapbare obstakels. Noteer dit ook, zodat het niet in je hoofd blijft rondspoken. Hiervoor kun je bijvoorbeeld een to do lijst gebruiken.

Stap 2: Gebruik pessimisme om het obstakel optimistisch in te zien.

“Niet omdat de dingen moeilijk zijn, durven wij niet. Maar omdat wij niet durven, zijn de dingen moeilijk.” – Lucius Annaeus Seneca
Beeld je vervolgens in: “Wat is het ergste dat er kan gebeuren?” In veel gevallen zal je zien dat het wel meevalt. En een ander bijkomend voordeel is dat je daardoor nadenkt over de grootste risico’s. Je kunt er dan voor zorgen dat je maatregelen neemt om dit risico te omzeilen. Dus moet je iemand opbellen en zie je tegen dat gesprek op? Bedenk dan: “Wat kan er allemaal fout gaan?” Vaak is het ergste wat je kan overkomen dat je niet verder komt dan waar je nu staat. Dit is geen achteruitgang, maar handhaving van de situatie. Er is dan dus in feite niks gebeurd. Een Nederlands spreekwoord over een dergelijke situatie: “Nee heb je en ja kun je krijgen!”

Stap 3: Gebruik je stress-respons om het obstakel te lijf te gaan.

“De geest is in staat alles wat haar in de weg staat om te zetten en geschikt te maken voor haar eigen vooruitgang. Zij kan nadeel in voordeel doen verkeren en de obstakels op haar pad in bakens veranderen.” – Marcus Aurelius
Het is van belang dat je de stress-respons gebruikt om het obstakel te lijf te gaan. Je bent in een super staat van paraatheid. We moeten dit dan ook gebruiken om te laten zien waar we toe in staat zijn in plaats van het ons te laten beperken. We moeten vooruit. De stress-respons en de eerder genoemde stappen helpen hierbij.

Tot slot

Vergeet niet dat het iets is wat geleerd moet worden. Topsporters gebruiken de stress-respons om beter te presteren. Voorafgaand aan een finale zie je alle topsporters in focus. Ze putten oerkracht uit de stress-respons, ze weten waar ze op moeten letten om het maximale uit zichzelf te halen en ze weten wat er fout kan gaan en weten ook hoe dit te pareren.

Het ervaren van stress is normaal, maar wat we er vervolgens mee doen is cruciaal. We moeten vertrouwen hebben in waar we toe in staat zijn. Alleen dan kunnen we de stress-respons gebruiken, om ons en onze omgeving te laten verbazen over wat we kunnen. Laat deze handvatten een manier zijn om stress niet tegen je, maar voor je te laten werken.

Bronnen
Heylighen, Francis; Vidal, Clément (2008). Getting Things Done: The Science behind Stress-Free Productivity. http://cogprints.org/5904/1/Heylighen-Vidal-GTD-Science.pdf

Scheier, Michael F.; Weintraub, Jagdish K.; Carver, Charles S. (1986). Coping with stress: Divergent strategies of optimists and pessimists. http://psycnet.apa.org/psycinfo/1987-13163-001

Blaum, Andrew (1990). Stress, intrusive imagery, and chronic distress. http://psycnet.apa.org/journals/hea/9/6/653/

The Obstacle is the Way, Ryan Holiday, ISBN: 9781781251485

Getting Things Done, David Allen, ISBN: 9789052616261

Overpeinzingen, Marcus Aurelius, ISBN: 9789020208726