Matthew Lieberman laat ons in zijn 18 minuten (The social brain and its superpowers) voelen als echte superhelden. Hij heeft het namelijk over “sociale superkrachten”, die wij allemaal bezitten. Hieronder volgt een korte uitleg bij een aantal genoemde theorieën uit de video.

De pijn van een gebroken hart

Wat is er pijnlijker: het overlijden van een geliefde of een gebroken been? Wanneer mensen fysieke pijn ervaren is hetzelfde breingebied actief als bij het ervaren van sociale pijn. Lieberman heeft hier zelf een interessant onderzoek naar gedaan. Hij liet drie “spelers” een virtueel spelletje spelen, waarbij ze een bal naar elkaar moesten overgooien. Er was één werkelijke participant, de andere twee spelers waren eigenlijk een computer. De participant dacht echter dat de computergestuurde spelers echte mensen waren. Op een gegeven moment werd de proefpersoon buitengesloten. De sociale pijn van het buitengesloten zijn, zorgt dus voor activatie in dezelfde hersengebieden als bij fysieke pijn. Sociale pijn is dus niet een klein, metaforisch dingetje dat zomaar weggeschoven kan worden door je niet aan te stellen; een gebroken hart kan zo pijnlijk zijn als of zelfs pijnlijker zijn dan een gebroken hand.

“Maslow had het fout”

In de jaren 40 van de vorige eeuw publiceerde Abraham Maslow het paper A Theory of Human Motivation, met daarin zijn bekende piramide van de universele behoeften van de mens. Deze piramide is hiërarchisch, dus de volgende stap kan alleen bereikt worden als de voorgaande stap vervuld is. Dat wil zeggen dat een persoon die honger heeft niet aan zijn of haar behoefte aan veiligheid en zekerheid denkt, en al helemaal niet aan zelfontplooiing.

Volgens Maslow zijn de lichamelijke behoeften het sterkst; als een mens een gebrek heeft aan eten, gevoel van veiligheid en liefde, zal hij zich het meest bezighouden met het vervullen van zijn honger en niet naar het vervullen van zijn behoefte naar veiligheid of liefde.

Lieberman is het hier niet mee eens (zie afbeelding). Hij stelt namelijk dat niet de lichamelijke behoeften het sterkst zijn, maar de sociale behoeften. Als voorbeeld neemt hij het huilen van baby’s. Ze huilen zowel door gebrek aan eten als door gebrek aan sociale interactie; sociale isolatie doet pijn.

Misschien erg flauw, maar helaas haalt hij zijn voorstel voor een nieuwe piramide later in de video zelf onderuit. Hij vertelt dat hij de mogelijkheid kreeg om te gaan werken in Rusland in ruil voor een grote som geld, maar dat hij, als hij de baan zou aannemen, het risico zou lopen dat zijn sociale welzijn flink achteruit zou gaan door de afwezigheid van zijn vrouw en kind. Hierna volgt de zin: “If I needed to do this to put food on the table, I would go in a heartbeat. But we have what we need. We have enough money.” Had Maslow dan toch gelijk, Lieberman?

Kryptoniet

Onze sociale krachten zijn niet als kryptoniet (voor wie niet thuis is in superheldtermen: de Wikipediapagina van kryptoniet); ze zijn veel meer waard dan wij denken en zeker geen zwakte. Het kryptoniet in ons geval is juist dat we deze sociale krachten niet waarderen. Deze video is er zeker niet alleen om je een ego-boost te geven door jezelf te beschouwen als superheld. Lieberman legt namelijk haarfijn uit dat het niet allemaal om ons rationele, analytische brein gaat, maar dat ons sociale brein vaak een veel belangrijkere rol speelt. Sceptisch? Kijk zelf naar de TEDx van Lieberman: The social brain and its superpowers!