Psychologie omvat vele onderwerpen, stoornissen en therapieën. Van deze stoornissen is een verslaving een van de meest complexe problemen om te behandelen. Het grootste probleem bij een verslaving is dat het leven op veel gebieden ontregeld raakt. Wanneer iemand regelmatig onder invloed is, heeft dat gevolgen voor de relaties, het werk, de financiën, de gezondheid en ga zo maar door. Aan de hand van recent verschenen onderzoek wil ik het hebben over de schade voor de gezondheid als iemand verdovende middelen gebruikt.

Maatschappelijke mening

Voordat we het gaan hebben over verdovende middelen anno 2015, neem ik je mee op reis. We gaan naar Amerika, midden jaren ’20. De overheid heeft alcohol verbannen en hoewel er met hulp van het criminele circuit nog voldoende drank in de omloop is, is er sprake van een daling in alcoholgebruik. Als we vooruit spoelen zien we de westerse wereld 40 jaar later. Het omgekeerde heeft plaatsgevonden, drank is overal te verkrijgen. Daarnaast zijn ook drugs als lsd en marihuana met een opmars bezig. Niet alleen de flower power-generatie heeft er ervaring mee, zelfs de regering probeert in die periode lsd in te zetten als waarheidsserum.

Wanneer we nogmaals vooruitspoelen en aankomen in het heden, zien we wederom een ander beeld. Drugs als heroïne, xtc en marihuana zijn op zijn best gedoogd, maar voor het grootste deel verboden en drank is op veel plekken te verkrijgen maar wel aan strenge regels gebonden. Over een periode van ongeveer 100 jaar zie je een steeds veranderend beeld van hoe wij omgaan met verdovende middelen. De maatschappelijke mening over drugs en drank wisselt dus nogal eens en is voor een deel gevoed door emotie, waardoor het lastig is om objectief het gevaar van verdovende middelen in te schatten. Misschien dat wetenschappelijk onderzoek meer duidelijkheid kan geven.

Meest dodelijke dosis

Uit Duitsland komt het bericht dat twee onderzoekers een ranglijst hebben gemaakt van de meest voorkomende verslavende middelen. De heren Lachenmeier en Rehm hebben uitgerekend welke dosis het meest dodelijk is. De methode gaat te ver om hier te beschrijven, maar kort gezegd komt het erop neer dat er een marge is waarbinnen het middel te gebruiken is zonder er aan te overlijden. Hoe kleiner de marge, hoe gevaarlijker het middel, want des te groter de kans op een dodelijke dosis. Bovenaan de lijst met meest risicovolle middelen staat alcohol, ingedeeld in de groep “hoog risico”. Alcohol is vergezeld in de groep door nicotine, cocaïne en heroïne. De groep “risico” bevat onder andere MDMA, het werkzame deel in xtc, en benzodiazepinen (angst- en slaapmedicatie). Op afstand volgt THC, het werkzame deel in marihuana. Alcohol en nicotine, twee van de meest gebruikte en sociaal nog vrij geaccepteerde verdovende middelen, behoren dus tot dezelfde dodelijke categorie als heroïne en cocaïne. Tegelijkertijd is marihuana veruit het meest veilige middel als we kijken naar de kans op overlijden door een overdosis.

Marihuana veilig?

Is marihuana dan echt een veiliger middel dan drank, heroïne of cocaïne? Nee. Naast het risico op overlijden door het gebruik van een middel spelen meerdere factoren een rol.Zonder te overlijden kan een middel nog steeds schade toebrengen aan je lichaam en bepaalde mentale problemen opleveren. Alcohol heeft een verwoestende werking op je lever en brein en van marihuana is bekend dat het je cognitieve functies aantast. Marihuana vergroot ook de kans op een psychose, vooral voor mensen die in hun twintiger jaren zitten. Een psychose ontstaat wanneer iemand het contact met de werkelijkheid verliest, bijvoorbeeld door het horen van stemmen of het hebben van visuele hallucinaties. Een ander aspect van een psychose kan een waan zijn – een sterke overtuiging die niet is gebaseerd op de werkelijkheid, maar waar iemand desalniettemin in gelooft. Een van de effecten van het gebruiken van marihuana is het verliezen van controle over de gedachtenstroom. In het brein neemt de hoeveelheid van het stofje dopamine toe, wat tot gevolg heeft dat er meer signalen worden verstuurd en de kans op hallucinaties en wanen groter is.

Verder kijken

Het onderzoek uit Duitsland laat zien dat de kans op overlijden na gebruik van marihuana minder groot is dan na gebruik van alchohol en sigaretten. Wanneer we echter verder kijken dan de joint lang is dan zien we dat de schadelijke gevolgen van wietgebruik groter zijn dan alleen de kans op overlijden. Onderzoekers eindigen het wetenschappelijke artikel met de boodschap dat verder onderzoek nodig is en ik sluit mij daar in dit geval bij aan. De problematiek is te complex om verdovende middelen zomaar te bestempelen als “veilig” of “onveilig”.

Bron:
Lachenmeier, D. W. & Rehm, J. (2015). Comparative risk assessment of alcohol, tobacco, cannabis and other illicit drugs using the margin of exposure approach. Scientific Reports, 5, 1-7.