Als ik Google op “sociale vaardigheden”, is een van de eerste resultaten een website met 15 tips om sociale vaardigheden te verbeteren, zoals: “stel interessante vragen”, “werk aan je eigen zelfvertrouwen” en “wees eerlijk”. Recent onderzoek geeft ons een compleet andere en mogelijk gouden tip om te ontpoppen als sociale vlinder: lees literaire fictie!

Theory of Mind (ToM)

In het onderzoek van Kidd en Castano (2013) wordt er gekeken naar een specifiek aspect van sociale vaardigheden, namelijk de Theory of Mind (ToM). Er zijn twee soorten ToM, namelijk de affectieve ToM (het vermogen om andermans emoties te ontdekken en begrijpen) en de cognitieve ToM (conclusies trekken uit andermans overtuigingen en opvattingen). Vooral het affectieve component van ToM wordt gelinkt aan empathie en (anti)sociaalgedrag. Deze affectieve ToM wordt al vroeg getraind, door onze kinderen vragen te stellen als: “denk je dat het jongetje het leuk vond toen je hem van de schommel af duwde?” Een andere manier om onze ToM te trainen is volgens de onderzoekers het lezen van fictie.

Het onderzoek

De participanten van het onderzoek kregen voor een paar minuten non-fictie, populaire fictie of literaire fictie te lezen. Na het lezen werden ze gevraagd om testen te doen op de computer om te meten hoe goed de participanten waren in het ontcijferen van iemands emoties of in het voorspellen van iemands verwachtingen of overtuigingen. Een voorbeeld van een van deze testen was het beoordelen van foto’s. Participanten werden gevraagd om foto’s van ogen te beoordelen: “Is de vrouw geïnteresseerd of geïrriteerd?” En inderdaad, mensen die literaire fictie hadden gelezen scoorden beter op deze testen.

Hoe dan?

Volgens Kidd en Castano (2013) heeft fictie invloed op onze ToM omdat fictie ons dwingt om na te denken over het karakter en de intenties van een personage. Maar waarom is dit dan meer het geval bij literaire fictie ten opzichte van populaire fictie? Verschillende onderzoekers zeggen dat dit komt doordat literaire fictie ons veel meer laat fantaseren, omdat het ons aanzet tot het trekken van onze eigen conclusies over personages en hun complexe emoties en gevoelens. Volgens Kidd is een ander onderscheid tussen populaire en literaire fictie dat bij populaire fictie de schrijver meer in controle is en de lezer een wat passievere rol aanneemt. Bij literaire fictie is het nodig dat je als lezer actief participeert in het begrijpen van de personages van het boek.

Er zijn al eerder onderzoeken gedaan naar het effect van lezen op onze sociale en emotionele vaardigheden, maar dit onderzoek onderscheidt zich op een paar belangrijke punten. Zo zijn de effecten van het lezen van literaire fictie op sociale vaardigheden al gevonden na maar een paar minuten lezen. Daarnaast is het opvallend dat er zo’n duidelijk onderscheid is tussen literaire fictie ten opzichte van populaire fictie en non-fictie.

Kortom, heb je binnenkort een belangrijke afspraak? Lees Harry Mulisch en je zit gebakken!

Bronnen:
Kidd, D. C. & Casano, E. (2013). Reading literary fiction improves Theory of Mind.
Science (342), 377-380. 

Belluck, P. (2013). Study: To boost your social skills, read some Chekov. The Seattle Times. Retrieved from: http://www.seattletimes.com/nation-world/study-to-boost-your-social-skills-read-some-chekhov/?syndication=rss