Psychologie is een wetenschap Loans-Cash.Net. Vooral psychologen zullen deze stelling beamen. Binnen ons vakgebied zijn we erop gericht om de psychologie als een serieuze wetenschap neer te zetten, die net zoals de natuurkunde, biologie en andere grote jongens moet meetellen. We doen dit op een aantal verschillende manieren en ik vraag me af of we ons vak daarmee wel eer aan doen.
Randomized Controlled Trial
Ten eerste proberen we met wetenschappelijke onderzoeken onszelf te begrijpen. De gouden standaard die hierbij gehanteerd wordt is de Randomized Controlled Trial (RCT). Dit betekent dat je twee willekeurige groepen maakt en alles hetzelfde houdt, behalve één variabele. Als er dan een verschil optreedt tussen de groepen, dan weet je dat dit door die ene variabele veroorzaakt moet zijn. Op deze manier proberen we de wereld in oorzakelijke verbanden te begrijpen. Veel wetenschappelijke vakgroepen zijn hier zeer bij gebaat en zorgen ervoor dat we allerlei technische, medische en andere vooruitgangen kunnen boeken. De vraag is echter of deze methode wel goed werkt of überhaupt wel kan werken voor de psychologie.
Laten we het onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen eens als voorbeeld nemen. In de psychologie zijn er ontzettend veel verschillende methodieken en leerwijzen te vinden die allemaal met hun eigen visies werken. Zo heb je de Cognitieve Gedragstherapie, die de gedachtes als uitgangspunt neemt, de Bio-Energetica die vanuit het lichaam werkt, de Gestalt Therapie die met het contact in de weer gaat en ga zo maar verder. Hoe moet je nu weten welke van deze behandelingen het beste werkt en waar dus de vergoedingen vanuit de verzekeringen aan moeten worden uitgegeven? Om hier gewicht aan te geven proberen we deze methodieken aan de heilige RCT te onderwerpen. We maken twee willekeurige groepen waarbij de ene op de wachtlijst komt te staan en de ander een therapie krijgt. Als er verschil optreedt, dan moet dit dus wel door de therapie komen… toch?
Maar is dit wel de juiste manier?
Wellicht dat er bij deze, uiteraard versimpelde, weergave wat alarmbelletjes zijn gaan rinkelen. Hoe kun je bijvoorbeeld alle andere variabelen gelijk houden? Mensen zijn mensen en ze houden zich niet keurig aan de regeltjes. Daarnaast leiden ze tussen de therapieën in gewoon hun eigen leven en kan er van alles gebeuren wat de resultaten kan beïnvloeden. De therapieën kunnen ook nooit precies gelijk worden gehouden, omdat er bij iedere persoon weer iets anders gebeurt en de uitvoerende psycholoog natuurlijk ook wel eens zijn/haar dag niet heeft. Een mooie gecontroleerde RCT is simpelweg niet toe te passen op het werkveld van de psycholoog, omdat dit veel te veel aan veranderingen onderhevig is.
En toch gaan we hiermee verder. Waarom? Het is natuurlijk erg lastig om je als wetenschap te bewijzen als je geen concreet bewijs van effectiviteit kunt aanleveren. Hiernaast willen de verzekeringen gewoon weten wat werkt en waar ze dus hun geld aan uit kunnen geven. Persoonlijk kan het ook erg prettig zijn om te werken met het idee dat je de wetenschap achter je hebt staan. Wetenschappelijk bewijs haalt, met andere woorden, onzekerheid weg en kadert de wereld overzichtelijk in. We hebben dit nu eenmaal nodig om te kunnen leven. Maar zou het ook anders kunnen?
Andere vorm van ‘bewijs’?
Wat nou als we de kritieken rondom wetenschappelijk onderzoek eens serieus nemen en een andere vorm van ‘bewijs’ aanpakken? We zouden bijvoorbeeld de wetenschap veel meer open kunnen gooien en allerlei niet-wetenschappers erbij kunnen betrekken. Door samen te werken kunnen er nieuwe en frisse inzichten ontstaan die anders misschien niet aan het licht zouden komen. We moeten ook gaan nadenken of de dingmatige wetten van de natuurkunde wel passen op een vak dat zo vloeiend is als het onze. De mondigheid van de cliënt kan ook worden gestimuleerd om zo met elkaar de waarde van een behandeling of psycholoog te bepalen. Het is mogelijk om de huidige stand van zaken eens grondig te onderzoeken en aan te passen aan de voordeligheid van mensen.
Deze werkvorm vereist een ander denkpatroon en het loslaten van vermeende zekerheden. Dat is niet gemakkelijk en veel mensen willen het misschien niet eens overwegen. En toch pleit ik ervoor om het wel te doen en er met elkaar over in discussie te gaan. Laten we elkaar de vraag stellen: Wat is er aan de hand met de psychologie? Die verplichting hebben we tegenover de mensen die in ons het vertrouwen hebben gesteld dat we ons werk goed doen. En is dat ook niet het mooie van de wetenschap? Dat ook basisvooronderstellingen ter discussie mogen staan?
Geschreven door: Online studentenpsycholoog Dea Boom van www.psychologenpraktijkboom.nl
