In 2016 bestaan we tien jaar. In die jaren probeerden we door middel van toegankelijke artikelen de brug te slaan tussen de psychologische wetenschap en de maatschappij. Waar ik tien jaar geleden ‘alleen’ begon met het blog, staat er ondertussen een team van vrijwilligers klaar dat zich wekelijks inzet voor ons weblog. Je bent waarschijnlijk gewend dat hier alleen blogs verschijnen met een psychologische insteek. Dat is deze keer anders.

Ik wil ons medium gebruiken om een kwestie aan de kaak te stellen. Uiteraard zitten er verschillende psychologische principes onder, zoals schuld, boosheid en schaamte. Maar ook zaken als het effect van loss aversion kun je goed toepassen op deze zaak. Meer informatie daarover vind je op andere plekken op onze website. In dit artikel lees je een uiteenzetting van de gebeurtenissen en mijn persoonlijke visie daarop. Ik wil je alvast bedanken voor de moeite die je neemt om dit artikel te lezen en ik ben erg benieuwd naar jouw mening.

Auteursrechtelijke claim

Begin november kreeg ik een aangetekende brief van een advocatenkantoor. Zonder eerder contact, zonder eerder bericht. Zij gaven aan dat een fotograaf hen had ingeschakeld omdat er een foto waarop auteursrechten berusten, zonder bronvermelding, op onze website stond. De eerste claim was om direct de foto te verwijderen en een bedrag van maar liefst 530 euro over te maken als tegemoetkoming voor de fotograaf. Een bedrag dat wij, als niet-commercieel initiatief dat gedragen wordt door vrijwilligers, moeilijk kunnen opbrengen.

Ik reageerde direct met excuses. Dat ik het vervelend vond dat één van onze vrijwilligers de foto geplaatst had. Dat we de foto direct verwijderd hadden en dat ik het jammer vond dat dit direct via een advocaat gespeeld werd, in plaats van even contact op te nemen. De advocaat en de fotograaf namen hier geen genoegen mee. Ze wilden geld zien; 530 euro, of we gaan naar de rechter. Het dreigement werd geuit dat de kosten dan vele malen hoger uit zouden kunnen vallen.

Ik reageerde nogmaals dat ik het erg vervelend vond dat dit gebeurd was, maar dat dit bedrag moeilijk te betalen is door ons. Dat ik ter compensatie 50 euro uit eigen zak zou willen betalen. Dat er geen kwade opzet in het spel is. Dat we niet-commercieel zijn en daarom ook nooit een foto zouden aanschaffen. En dat onze vrijwilliger de foto van een andere website had overgenomen (met bronvermelding naar deze website).

Na meerdere e-mails over en weer bleven de fotograaf en de advocaat bij hun standpunt. Ik heb mijn bod van 50 euro uiteindelijk verhoogd naar 350 euro. Uiteindelijk eiste men nu bijna 1000 euro voor de geleden schade en de juridische kosten. Ik ben ervan overtuigd dat deze fotograaf volledig in zijn recht staat. Ja, ik ben verantwoordelijk voor het weblog (zelfs deze disclaimer doet daar niets aan af). Ja, we hadden dit beter moeten checken. Sterker nog: ja, ik begrijp dat het voor een fotograaf heel erg vervelend is dat zijn foto, waar hij hard voor gewerkt heeft, gebruikt wordt op websites zonder dat daarvoor betaald is.

Verdienmodel?

Waar ik een afkeer tegen heb is dat deze fotograaf er kennelijk zijn of haar verdienmodel van heeft gemaakt om kleine websites – als je googelt op de naam van deze fotograaf kom je meerdere discussies op internet tegen over zijn praktijken- af te struinen naar het onrechtmatige gebruik van haar afbeeldingen en foto’s. Dat er geen water bij de wijn wordt gedaan, maar dat men continue het onderste uit de kan wil hebben. Dat men totaal geen rekening wil houden met de omstandigheden. En dat ik, als kleine ondernemer, me nu af moet gaan vragen of ik het weblog in een stichting moet gaan gieten, zodat ik bij dit soort gevallen niet meer hoofdelijk aansprakelijk ben. Dat men zich richt op de kleine initiatieven en die met dreigende taal en advocatenkantoren bestookt, zonder eerst in dialoog te gaan. En dat men de grote partijen links laat liggen, want die juridische procedure is een stuk moeilijker en kostbaarder.

De fotografie industrie loopt mijns inziens hopeloos achter; waar muziek en films nieuwe verdienmodellen hebben omarmd (zoals Netflix en Spotify) blijft men binnen de fotografie hangen in oude modellen; het verkopen van foto’s. Sterker nog; ze proberen het met de moed der wanhoop te verdedigen. Wanneer komt er een abonnementsdienst voor foto’s, waarbij ik voor een x-bedrag per maand uit een beeldbank foto’s kan en mag gebruiken?

Nogmaals: ja, we zijn fout geweest. Ik heb meegedacht met een compensatie; tot – volgens mij – een flink bedrag, dat deze fotograaf anders nooit van ons had gekregen, omdat we niet de budgetten hebben om foto’s aan te schaffen.

Onze missie

Ik geloof in PsyBlog.nl, in onze missie. We doen dit al bijna 10 jaar. We hebben vrijwilligers die ook in onze missie geloven. Elke dag zijn er vele bezoekers die door onze website geholpen of geïnspireerd worden. Maar, door deze zaak ga ik me afvragen of we door moeten gaan met PsyBlog. Het is moeilijk voor ons om te checken of er auteursrechten berusten op alle artikelen en al het beeldmateriaal (wees maar niet bang, we hebben alles nu nogmaals gecheckt). We vragen onze vrijwillige auteurs om dat zelf te doen. Je zou de auteur aansprakelijk kunnen stellen, maar uiteraard willen we dat niet.

Stel; een collectant van het Rode Kruis print een foto uit van een vluchteling en gaat daarmee langs de deuren om donaties op te halen. Deze fotograaf doet open en ziet dat het een foto is die hij gemaakt heeft. Eist hij dan ook direct 500 euro voor het onrechtmatig gebruik van de foto? En moet het Rode Kruis dan betalen of de collectant?

Wat ik wil zeggen is; we zijn een maatschappelijk initiatief. We proberen een brug te slaan tussen de wetenschap en de maatschappij. We hebben geen kwade bedoelingen. Duizend maal sorry dat dit gebeurd is. Mogen we nu weer doorgaan met het schrijven van leuke artikelen?

Om een lang verhaal kort te maken; na het inwinnen van juridisch advies (waar ook een kostenplaatje aan hangt), hebben we besloten de zaak te schikken voor maar liefst 700 euro. Het risico om de zaak voor te laten komen en een nog veel hoger bedrag te moeten betalen is te groot. Beste fotograaf, van harte gefeliciteerd!

En wat kan jij doen?

Tsja, je maakt ons natuurlijk erg blij met een donatie of met het delen van dit verhaal. Ik ben ook erg benieuwd hoe jij tegen deze zaak aan kijkt. Hadden we ‘niet moeten zeuren’ en gewoon moeten betalen? Of had de fotograaf water bij de wijn moeten doen? Dank in ieder geval voor je betrokkenheid bij ons weblog en de tijd die je hebt genomen om dit artikel te lezen.