Vandaag is het de Internationale Dag tegen Ouderenmishandeling. Ook deze vorm van mishandeling komt, naast de meer bekende vormen zoals kinder- en partnermishandeling, regelmatig voor in Nederland. Volgens een in 2015 gehouden enquête onder ouderen door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), hebben naar schatting 15.000 ouderen te maken met huiselijk geweld. Slachtoffers en hun omgeving kunnen anoniem contact opnemen met de hulpverleners van Korrelatie.
In de enquête is niet gevraagd naar financiële uitbuiting of verwaarlozing. Mede daardoor is het aantal van 15.000 waarschijnlijk een onderschatting van het werkelijke aantal ouderen dat mishandeld wordt. Hoe dan ook is het een serieus probleem dat de nodige aandacht verdient. Geestelijke mishandeling komt volgens het SCP het vaakst voor, seksueel geweld niet zo heel vaak. Plegers zijn in de meeste gevallen (ex-)partners.

Ook Korrelatie krijgt via haar hulpverleners signalen van ouderenmishandeling. Zij worden gebeld door ouderen zelf, óf door mensen die zich zorgen om hen maken. Van alle hulpvragen over mishandeling en huiselijk geweld gaat 6% over ouderenmishandeling. Dat zijn er meer dan 1.000 op jaarbasis. De psychologen en maatschappelijk werkers van Korrelatie geven individueel advies en zoeken samen met de hulpvrager naar oplossingen en praten over het verdere hulptraject. Tijdens het gesprek laten ze mensen inzien dat hun situatie niet normaal is en dat het belangrijk is om hulp te zoeken. Ook worden mensen gewezen op voorzorgsmaatregelen die ze kunnen nemen voor het geval dat ze in onveilige situaties belanden.

Vormen van ouderenmishandeling

Ouderenmishandeling komt in alle lagen van de bevolking voor. Soms zegt de pleger dat de oudere de mishandeling aan zichzelf te danken heeft, bijvoorbeeld omdat de oudere ‘lastig’ is. Dit is wat ons betreft niet waar: de pleger is verantwoordelijk voor de mishandeling. Naast geestelijke mishandeling, fysiek en seksueel geweld, kan het gaan om verwaarlozing (zoals onvoldoende verzorging of voeding), uitbuiting (bijvoorbeeld in de vorm van afpersing), vernedering, uitsluiting en pesten. Dit laatste komt bijvoorbeeld voor in verzorgingstehuizen bij ouderen onderling.

Ouderenmishandeling kan naast (ernstig) lichamelijk letsel leiden tot psychosomatische klachten, eenzaamheid, depressie, angststoornissen en zelfdoding. Omdat ouderen vaak geheel of gedeeltelijk afhankelijk zijn van hun omgeving, brengt dit hen in een kwetsbare positie. Maar hun omgeving kan dus ook een belangrijke rol spelen bij het signaleren en melden van ouderenmishandeling.

Aan de bel trekken

Er hangt veel schaamte en angst rond ouderenmishandeling. Mensen zijn bang om de ‘vuile was buiten te hangen’ (vooral als de pleger een familielid is) of dat er consequenties aan praten over mishandeling zitten. Ze denken bijvoorbeeld dat het allemaal erger zal worden. Toch is het belangrijk om over ouderenmishandeling te praten en hulp te zoeken. Praten is de eerste stap naar een oplossing. Vermoed je dat iemand in jouw omgeving mishandeld wordt? Of heb je zelf te maken met mishandeling? Vertrouw op je intuïtie en bespreek je vermoedens met een hulpverlener!