Positief opvoeden is populair. Ouders die positief opvoeden stimuleren de ontwikkeling van hun kind op een opbouwende manier. Veel ouders voeden tegenwoordig hun kind positief op. Dat is een mooie ontwikkeling, want positief opvoeden werkt! Consultatiebureaus, scholen en pedagogen adviseren dan ook niet voor niks om positief op te voeden. Het leidt tot kinderen die goed functioneren in onze maatschappij. Kinderen die positief zijn opgevoed, hebben een grotere kans om op te groeien tot een zelfstandig persoon met een gezonde dosis zelfvertrouwen.

Te positief?

Er zijn ook ouders die vinden dat we te ver doordraven in het ‘positief zijn’ en eeuwig overleggen met onze kinderen. Toch blijkt uit jarenlang onderzoek dat het autoritair ouderschap (veel controle en regels) niet werkt. Voor het welzijn en de kansen van een kind is het belangrijk om aandacht te hebben voor de behoeftes van kinderen en hier sensitief op te reageren. Kinderen die opgroeien in een liefdevolle, stabiele en stimulerende omgeving hebben een grotere kans om zich goed te ontwikkelen. Door positief met elkaar om te gaan heb je ook meer plezier samen. Er ontstaat dan verbinding in een gezin. Verbinding met anderen is één van de drie belangrijkste psychologische basisbehoeften van de mens.

Wat is Oplossingsgericht Opvoeden?

Oplossingsgericht opvoeden is een vorm van positief opvoeden. Het geeft een andere kijk op opvoeden. In plaats van te kijken naar wat er niet goed gaat in de opvoeding of bij een kind, kijk je naar mogelijkheden. Waar liggen de kansen en oplossingen binnen een gezin? Wat zijn de sterke kanten en hoe kunnen die uitgebreid worden? Er worden geen standaard adviezen gegeven, maar ouders ontdekken zelf wat voor hun werkt. Elke ouder, elk kind en elk gezin is uniek. Wat voor het ene gezin werkt hoeft niet automatisch voor het andere gezin te werken. Door deze manier van kijken worden opvoeders zich bewust van wat bij ze past. Het geeft ze ook handvatten voor hoe ze het kunnen toepassen in de dagelijkse praktijk.
Oplossingsgerichte opvoeders zijn gericht op de toekomst. Welk doel streef je na als opvoeder en hoe ziet dat eruit? Leiden de keuzes die je maakt als opvoeder eigenlijk wel naar dat doel? En je kijkt naar uitzonderingen. Wanneer gaat het beter? En wat heeft in het verleden al goed gewerkt?

Het oplossingsgericht werken komt oorspronkelijk vanuit de psychotherapie. Tegenwoordig wordt het oplossingsgericht werken ook vaak gebruikt in het onderwijs, bedrijfsleven en bij coaching trajecten, omdat het zo goed werkt!

Basisprincipes van Oplossingsgericht Opvoeden

Ouders willen het graag goed doen in de opvoeding van hun kind. Juist daardoor kunnen ze gefocust zijn op wat er niet goed gaat en onzeker worden. Oplossingsgericht opvoeden gaat uit van kwaliteiten van kinderen, ouders en opvoeders. Door aandacht te hebben voor de positieve momenten ontstaat er meer energie en ruimte.

Een belangrijk uitgangspunt is dat zowel ouders als kinderen altijd een positieve intentie hebben met wat ze doen, ook al pakt het slecht uit. Emoties spelen hierbij een belangrijke rol. Hoe ouders omgaan met de emoties van hun kind is daarom belangrijk. Door aandacht te hebben voor het gevoel, verandert (lastig) gedrag vaak vanzelf. Oplossingsgerichte opvoeders zullen emoties niet negeren of ontkennen, maar juist erkennen.

Twee andere belangrijke basisprincipes zijn ‘Doe meer van wat werkt’ en ‘Stop met wat niet werkt’. Door bewust te worden van wat werkt en van wat niet werkt vinden ouders vanzelf oplossingen. Oplossingen voor iets wat ze anders willen in hun gezin. Mensen zijn gewoontedieren, ze doen dingen graag op dezelfde manier. Door bewustwording kunnen deze patronen doorbroken worden. Hierbij sluit ook het volgende basisprincipe aan: ‘Als iets niet werkt, doe iets anders!’ Soms is het belangrijker om iets anders te doen, dan om de perfecte pedagogische vaardigheid toe te passen. Kleine aanpassingen kunnen grote veranderingen teweegbrengen.

Oplossingen vinden

Oplossingsgericht opvoeden geeft geen pasklare oplossingen, maar leert je anders kijken naar de opvoeding en kinderen. Het geeft handvatten om te ontdekken wat bij jou werkt. Zo vinden ouders zelf oplossingen die bij ze passen. Er zijn een aantal veelgebruikte technieken die passen bij het oplossingsgericht opvoeden.
Zoals het geven van complimenten. De manier waarop je een compliment geeft maakt het verschil. Bekrachtig bijvoorbeeld niet het resultaat (‘wat een mooie tekening’), maar het proces (“Wauw, hoe heb je dat voor elkaar gekregen?”). Het positief te verwoorden van gedrag is een andere techniek. Oplossingsgericht denken gaat over hoe de gewenste situatie er concreet uitziet. Dit kunnen we voor ons kind duidelijk maken door te zeggen wat je van je kind verwacht. In plaats van te benoemen wat je kind niet moet doen (“niet rennen”), vertel je wat het wel moet doen (“Loop maar rustig”) en dan zo concreet mogelijk. Ook het luisteren met aandacht is een belangrijke vaardigheid voor oplossingsgericht opvoeders. Neem je kind serieus en erken emoties. Dit kan door middel van non-verbale signalen, maar ook door wat je zegt. Bijvoorbeeld door bijna letterlijk te herhalen wat je kind zegt of door het stellen van oplossingsgerichte vragen.

Wil je meer weten over deze manier van opvoeden en hoe je dit kan toepassen in jouw gezin? Volg dan de onlinecursus Positief Gezin.

Bronnen
1. Bruin, L. & Meddens, R (2012). Oplossingsgericht Opvoeden. Doen en denken in mogelijkheden. Amsterdam: Hogrefe.
2. Jong. P de & Berg, I. K. (2001). De kracht van oplossingen. Amsterdam: Pearson.
3. https://www.opvoeden.nl/basisschoolkind/opvoeding-en-gedrag/opvoedtips/positief-opvoeden/
4. http://selfdeterminationtheory.org/theory/
5. http://nji.nl/nl/Download-NJi/Normale-ontwikkeling-pdftekst.pdf