“1 op de 12 jongeren is psychisch ongezond”, luidde eerder deze maand de conclusie van het CBS. Dit bleek uit de antwoorden die 12- tot 25-jarigen gaven op vragen over onder andere somberheid en geluksgevoelens. Door de zich steeds verder ontwikkelende medische zorg blijft de levensverwachting voor Nederlanders stijgen. We hebben het geluk in een deel van de wereld en in een tijd te leven, waar steeds meer lichamelijke ziektes genezen kunnen worden. Tegelijkertijd nemen mentale problemen in onze maatschappij juist toe. De resultaten van het onderzoek van CBS komen niet onverwachts. Zo bleek uit een onderzoek onder ruim 3000 studenten van een Nederlandse hogeschool dat 37.5 procent van hen kampt met psychische problemen. In een artikel van NOS wordt daarnaast gewaarschuwd voor groeiende wachtlijsten voor studentenpsychologen en een hoge uitval onder studenten door burn-out symptomen en concentratieproblemen.
Prestatiedruk
Natuurlijk zijn studenten niet de enigen die te maken kunnen krijgen met mentale problemen, maar ze vormen wel een grote risicogroep. Zo verlaten veel studenten hun ouderlijk huis, wat betekent dat ze moeten wennen aan een nieuwe leefomgeving en meer zelfstandigheid. Daarnaast neemt de druk om te presteren toe. Studeren is met de ingang van het leenstelsel duurder geworden, waardoor lang studeren een stuk minder aantrekkelijk is geworden en een bijbaantje geen overbodige luxe is. Ook voelen de eerstejaarsstudenten het bindend studieadvies in hun nek hijgen en wordt er vanaf dag één aangeraden naast het studeren een stage of andere vrijwillige functie te doen, om zo op te vallen op de toekomstige arbeidsmarkt. Het is dan ook niet zo gek dat stress een groot probleem vormt onder studenten.
De leukste tijd van je leven
Het beeld van overwerkte gestreste studenten staat in contrast met het beeld dat de meeste mensen over de studententijd hebben. Kreten als “Je studententijd is de leukste periode van je leven, geniet ervan!” en een Facebook feed vol geweldige momenten van leeftijdsgenoten zorgen ervoor dat niet alleen de studiedruk hoog ligt, maar ook de druk om te genieten. Daarnaast zorgt die hoge druk om te genieten ervoor dat het niet altijd even makkelijk is naar buiten te komen met mentale problemen. Gelukkig begint het taboe dat rust op psychische problemen langzaamaan plaats te maken voor landelijke aandacht voor dit probleem. Zo kwam het Netwerk Studentenwelzijn, in samenwerking met verschillende (onderwijs)instellingen, eerder dit jaar met een Actieplan Studentenwelzijn. Hiermee moet er bewustzijn gecreëerd worden en wordt de politiek aangespoord concrete stappen te nemen om zo “bij te dragen aan het welzijn, de zelfontplooiing en duurzame inzetbaarheid van de professional van morgen”.
Geluk zelf in de hand
Het is mooi om te zien dat er steeds meer aandacht komt voor het feit dat het studentenleven niet voor iedereen lang leve de lol is. Als je jezelf in dit verhaal herkent, hoef je niet te gaan zitten wachten tot er vanuit de overheid wordt ingegrepen. Geluk is namelijk (deels) maakbaar. Onlangs las ik het boek Op naar geluk – de psychologie van een goed leven van Ap Dijksterhuis. Ik zal niet teveel van de inhoud weggeven, maar voor iedereen die geïnteresseerd is in hoe je zelf je geluk beïnvloedt, is dit een grote aanrader. Ons geluk is namelijk voor een deel genetisch bepaald, je kan dus pech hebben en geboren worden met meer aanleg om ongelukkig te worden. Daarnaast hebben externe gebeurtenissen een kleine invloed (kleiner dan de meeste mensen denken: het winnen van de loterij gaat je bijvoorbeeld niet aanzienlijk gelukkiger maken!). Maar nu komt het: uit onderzoek is gebleken dat ongeveer de helft van ons geluk bepaald wordt door de keuzes die we zelf maken. Hiermee wil ik niet zeggen dat het je eigen keuze is als je je slecht voelt. Er zijn wel degelijk mentale problemen die je niet op eigen houtje kan oplossen, hiervoor zal je met een professional in gesprek moeten gaan. Toch vind ik het een geruststellende gedachte dat je, ook al voelt het soms misschien niet zo, door bewust keuzes te maken die goed voor je zijn, je geluk een handje kan helpen.
Wandel je geluk tegemoet
Een voorbeeld van zo’n keuze die goed is voor je mentale toestand: ga een stuk wandelen. Het is misschien niet het eerste wat in je opkomt als je al een overvolle agenda hebt, maar tussen het bewonderen van alle herfstkleuren door zal je waarschijnlijk merken dat het je rustig maakt. Uit verschillende onderzoeken is namelijk gebleken dat wandelen, door de therapeutische werking, een positieve invloed heeft op je mentale gezondheid. Het verkleint de kans op een depressie, lijkt het stress-verminderend te werken en stijgt je subjectieve geluksgevoel (Kelly en collega’s, 2018). Een boswandeling gaat je tentamen niet voor je halen, maar het kan je wel de ruimte in je hoofd geven die je op dat moment nodig hebt.
Bronnen:
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/45/1-op-de-12-jongeren-is-psychisch-ongezond
https://www.ggznieuws.nl/home/ruim-1-op-de-drie-studenten-kampt-met-psychische-klachten/
https://nos.nl/op3/artikel/2246058-studenten-vallen-bij-bosjes-uit-met-psychische-problemen.html
Netwerk Studentenwelzijn. (2018). Actieplan Studentenwelzijn
Dijksterhuis, A. (2015). Amsterdam, Nederland: Prometheus
Kelly, P., Williamson, C., Niven, A. G., Hunter, R., Mutrie, N., & Richards, J. (2018). Walking on sunshine: scoping review of the evidence for walking and mental health. British Journal of Sports Medicine, 52, 800-806. doi:10.1136/bjsports-2017-098827
