Mark van Ostaijen, bestuurssocioloog aan de Tilburgse Universiteit, stelt dat de individualisering van onze maatschappij heeft geleid tot een te grote rol van de psychologische wetenschap in het maatschappelijk debat. We focussen ons op het individu en minder op het systeem waarin de gedragingen van het individu zich tentoon spreiden. Het werd tijd om tegenwicht te bieden aan deze ‘wij zijn ons brein’ tendens en dat doet hij door in zijn boek ‘wij zijn ons’ aan de hand van een aantal grote sociologische denkers hedendaagse fenomenen te bespreken. Vragen als; ‘waarom dragen we geen zwarte kleding meer bij een begrafenis?’ en ‘is voetbal een nieuwe religie?’ komen aan bod.
Terechte kritiek, of niet
Of het ‘erg’ is dat de sociologie minder betrokken wordt bij grote maatschappelijke vraagstukken laat ik even in het midden (voer voor de discussie in de comments lijkt me!). We kunnen echter niet ontkennen dat de focus op de rol van het individu de afgelopen jaren groter is geworden en dat we vaak pas op een later moment kijken naar het systeem dat zich daarom heen bevindt. De rol van het individu binnen dat systeem heeft me altijd getrokken, en de sociale psychologie kwam voor mij daarom als studierichting uit de bus.
Sociologie kijkt echter vaak naar veel grotere systemen en ik denk dat in veel gevallen het een fijne balans zou zijn als naast de psycholoog ook een socioloog bepaalde fenomenen duidt. Mark doet dat in ieder geval op treffende wijze in zijn boek.
Geen lichte kost
‘Wij zijn ons’ is een boek vol waardevolle inzichten. Inzichten waar je even over na moet denken. Het is daarnaast semi-wetenschappelijk geschreven, met af en toe lastige volzinnen. Voor iemand die al een tijdje uit de academische wereld is was het weer even wennen om deze schrijfstijl te lezen. Neemt niet weg dat ‘Wij zijn ons’ iedereen een waardevol inzicht kan geven in de hedendaagse maatschappij. Het heeft er in ieder geval voor gezorgd dat ook ik weer mijn blik verruimd heb!
