We krijgen tegenwoordig allemaal dagelijkse rapporten binnen over hoe het op dit moment gaat met deze ziekte waar we allemaal – bewust of onbewust – mee bezig zijn. Het wordt genoemd in het achtuurjournaal, we krijgen het binnen via onze telefoon en in dagelijkse conversaties wordt het nog steeds vaak opgebracht. Maar interpreteren we al deze coronacijfers wel zo goed als we denken?

Cijfers worden vaak gezien als iets feitelijks, maar toch ook mysterieus. Ze lijken zo precies en exact, maar zijn (buiten wiskunde om) vaak minder definitief dan we denken. Cijfers worden op bepaalde manieren geïnterpreteerd, geconcludeerd en ontvangen, maar bedoelen deze cijfers dan altijd precies wat wij denken wat ze betekenen?

Een van de belangrijkste dingen om bij deze vraag te overwegen is de context. Hiermee worden de omstandigheden, het doel en het perspectief waaronder een object wordt gedefinieerd bedoeld aldus de Glossary of Statistical Terms. Context is een essentieel deel van de statistiek. Het is een spel van inschatting en zeker geen exact aantal. Cijfers (resultaten) kunnen veranderen als de omstandigheden veranderen.

Aantal geïnfecteerde mensen

Neem het aantal besmettingen als voorbeeld. Hetgeen wat dit cijfer zwaar beïnvloed is het aantal testen wat wordt gedaan in een land. Op de site van het RIVM wordt dit ook benoemd:
*Het werkelijke aantal besmettingen met het nieuwe coronavirus ligt hoger dan het aantal dat hier genoemd wordt. Dit komt omdat niet iedereen met mogelijke besmetting getest wordt.”

© Kike Franssen voor PsyBlog.nl

Toch vraag ik mij persoonlijk af hoeveel mensen dit herinneren als ze weer een melding ontvangen met verschillende aantallen, of deze te horen krijgen op het journaal. Het is fijn om te horen dat het aantal besmettingen omlaaggaat en dan gaat er niet altijd door je hoofd dat niet iedereen getest wordt.

Aantal overledenen

Daarnaast is er het aantal sterftegevallen. Hoewel dit cijfer redelijk kort door de bocht lijkt, wordt dit moeilijk gemaakt door een factor; het toewijzen van de doodsoorzaak.
Zo is het mogelijk dat het coronavirus gezien wordt als de doodsoorzaak van iemand die al tijden ziek en kwetsbaar was door een andere (chronische) ziekte, maar is het even goed mogelijk dat er mensen zijn die sterven door het coronavirus, maar dat de doodsoorzaak wordt toegeschreven aan een andere ziekte.

© Kike Franssen voor PsyBlog.nl

En dan zijn er ook nog de doden die indirect volgen door corona. Voorbeelden hiervan zijn sterftegevallen door economische problemen, huiselijk geweld, psychologische gevolgen of het feit dat mensen minder snel naar het ziekenhuis durven te gaan.
Aan de andere kant zijn er ook de sterftegevallen die mogelijk dalen, veroorzaakt door ongelukken in bijvoorbeeld het verkeer. Deze kunnen door de quarantaine lager liggen. Volgens een interview met Dr. Balasari (Harvard Professor spoedeisende geneeskunde) van Direct Relief is het in ieder geval belangrijk om tot een consensus te komen over hoe deze doden toegeschreven worden naarmate de weken/maanden verstrijken.

Verschillen tussen landen

Een ander voorbeeld is de verleiding om de statistieken van bepaalde landen te koppelen aan de maatregelen die ze hebben genomen (en deze te vergelijken). Hoewel het logisch is dat mensen ook kijken naar andere landen, is er hier ook sprake van (een grote) invloed door omstandigheden. Landen verschillen op zoveel manieren: basisdemografie, netwerken, gezondheidszorg, testcapaciteit en -beleid bijvoorbeeld.

Uiteindelijk wil iedereen natuurlijk graag weten hoe gaat met deze pandemie. Hij is tegenwoordig het middelpunt geworden van onze levens. Om meer te lezen over wat deze constante coronacijfers en informatie met ons doet lees het blogartikel: De psychologische impact van dagelijkse coronacijfers en informatie.
Corona bepaald tegenwoordig wat we mogen doen en wie we wanneer (fysiek) zien.  En hoewel het natuurlijk belangrijk en goed is dat we op de hoogte worden gehouden van alle cijfers en er veel respect moet zijn voor iedereen die urenlang hard werkt om deze informatie aan het publiek te geven, is het ook niet onbelangrijk om te blijven denken aan de context eromheen.

Bronnen:
– ISO/IEC FDIS 11179-1 “Information technology – Metadata registries – Part 1: Framework”, March 2004.
– Maxine Pfannkuch (2011) The Role of Context in Developing Informal Statistical Inferential Reasoning: A Classroom Study
– Meyers, T. (2020). Not Just How, but Who: Tracing the Indirect Deaths Caused by Covid-19. https://www.directrelief.org/2020/04/not-just-how-but-whom-tracing-the-indirect-deaths-caused-by-covid-19/
– Yau, N. (2010). Why context is as important as the data itself. https://flowingdata.com/2010/05/21/why-context-is-as-important-as-the-data-itself/