Ben jij ook altijd zo ‘druk, druk druk’ en altijd bezig om te zorgen dat je nieuwe dingen bereikt? In een periode waar dit voor zoveel mensen speelt, is ‘nietsdoen’ bijna een kunst geworden. Stress speelt een grote rol in ons drukke leven en zelfs als we een pauze nemen kunnen we niet stilzitten. Er moet dan nog een taart gebakken, een nieuwe vaardigheid geleerd of gesport worden. Terwijl het juist zo goed kan zijn om eens echt even niets te doen.

Tijd is goud waard. En doordat we zo weinig tijd -lijken te- hebben en zoveel te doen blijven we altijd maar doorrazen. Met als gevolg dat niet de tijd, maar wijzelf uiteindelijk opraken. Zelfs in onze vrije tijd is er iets: sport, WhatsApp, lezen of sociale events.

Toch is het op zowel op creatief als psychologisch gebied belangrijk om soms eens even helemaal niks te doen volgens Alan Lightman in zijn boek ‘Praise of Wasting Time’. Volgens de auteur zijn we geobsedeerd geraakt met productiviteit en digitale technologie en staan we hierdoor altijd ‘aan’. Hij pleit ervoor dat we onszelf dagelijks ‘nutteloos rondhangen’ en ‘stiltetijd’ cadeau moeten geven

Niks doen om productiever te worden

Nietsdoen werkt ook nog eens productief, hoe gek dat ook klinkt. Niet zeggend dat actief zijn slecht is, maar juist dat er een gouden middenweg gevonden moet worden. Je energieniveau en brein krijgen even rust en kunnen daarna juist effectiever aan de slag, waardoor je uiteindelijk evenveel gedaan krijgt. Bovendien blijft je brein ook als je ‘niks doet’ actief. Je brein doet namelijk nooit niets aldus uit het artikel van Kerri Smith in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. En deze (rust)activiteit lijkt belangrijk te zijn als je kijkt naar de hoeveelheid energie die ernaartoe gaat. De bloedstroom naar het brein is namelijk tijdens rust maar 5 tot 10 procent lager dan tijdens taakgerichte experimenten. Het is nog niet duidelijk waar al die energie naartoe gaat, er is nog veel meer onderzoek nodig om hypotheses te kunnen bevestigen. Een van de mogelijkheden is dat het zorgt dat de hersenverbindingen blijven bestaan wanneer ze niet in gebruik zijn.

Bovendien geef je door niks te doen ook ruimte om creatief te denken, en voor het bedenken van inventieve concepten. Heb je nooit gehad dat je onder de douche stond of uit het raam aan het staren was in de trein en je opeens een briljant idee had? Juist, je was toen niks aan het doen. We zijn tegenwoordig constant ‘aan’ en online en nemen hierdoor bijna geen tijd meer om echt even die pauze te nemen en te dagdromen, lummelen of lanterfanten.

Maar natuurlijk is er altijd wat te doen. Even dat telefoontje beantwoorden, dat mailtje sturen of dat wasje draaien. Maar als je de hele tijd ‘ja’ zegt in plaats van ‘nu even niet’ dan krijgt je uiteindelijk weinig substantieels gedaan. Door iets belangrijks te doen, dan ‘even niet’ pauze te nemen en dan weer aan de slag te gaan, krijg je uiteindelijk misschien juist veel meer belangrijke dingen gedaan.

Ook met corona

En in een tijd als deze is het helemaal oké om eens een periode te hebben waarin je niks doet. Veel mensen zitten op dit moment thuis en hebben feitelijk gezien hierdoor meer tijd. We worden niet alleen overspoeld met stress opwekkende artikelen over de pandemie, maar ook artikelen met ‘9 dingen die je kan doen in de coronatijd’. Omdat we zogezegd meer tijd hebben. In een artikel van de Washington Post verteld productiviteitsexpert Rachael Cook dat er een groot aantal mensen is dat denkt dat we nu – omdat we thuis zijn – extra productief kunnen zijn met evenveel focus, terwijl dat juist helemaal niet waar is. Het is juist logisch als sommige dingen gewoon niet lukken. We gaan door enorme emotionele uitdagingen en veranderingen, wat zeker geen pro is voor productiviteit. Dit kost simpelweg gewoon veel energie en tijd.

Verder hoeft het ook niet positief te zijn om constant door te gaan. Productief zijn kan gebruikt worden als een coping-mechanisme, maar Cook wijst erop dat je ook hierin voorzichtig moet zijn. “Het is belangrijk om te erkennen wat je voelt. Je hoeft er niet in blijven zitten, maar herkennen hoe je je voelt zorgt dat je beter kan functioneren.”

Het is oké om productief te zijn, maar ook om even helemaal niks te doen.  Of het nou uiteindelijk leidt tot een productievere dag of niet. Natuurlijk moeten er dingen gedaan worden, maar het is ook essentieel om voor jezelf te zorgen en het verschilt per persoon hoe je dit doet: door te werken of door pauze te nemen. Zolang je maar een balans houdt en aan jezelf denkt, zowel tijdens een coronapandemie als erna.

Bronnen:
– Fitzgerald (2020). Don’t feel like ‘getting things done’? It’s okay not to be productive during a pandemic.
– Lightman (2018). In Praise of Wasting Time.
– Raichle (2012). Neuroscience: Idle minds.
– Timemanagment.nl. (2020). De beste productiviteitshack waar niemand aan denkt.