Een positieve zwangerschapstest. De eerste echo. Ouders worden, dat is nogal wat. De wereld ziet er ineens anders uit en dan kan best intimiderend voelen. Schrale troost: dit ervaren bijna alle (aanstaande) ouders zo. Professor Tessa Roseboom deed jarenlang onderzoek naar hoe de vroege omgeving waarin mensen groeien en zich ontwikkelen de latere ontwikkeling en gezondheid gedurende het hele leven beïnvloedt. Mede door haar onderzoeken is er in de wetenschap inmiddels steeds meer bekend over de impact van hun omgeving op de gezondheid van kinderen, specifiek in eerste duizend dagen.
Die eerste duizend dagen worden berekend vanaf het moment van de bevruchting tot de tweede verjaardag. Een periode waarin de ontwikkelingen razendsnel gaan. In de eerste twaalf weken van de zwangerschap worden alle organen aangelegd. Na de geboorte wordt een baby in die eerste duizend dagen vier keer zwaarder, groeien de hersenen met 1 gram per dag, groeien onze organen verder en wordt ons immuunsysteem doorontwikkeld. Sterker nog: als een kind in hetzelfde tempo van de eerste duizend dagen door zou groeien, dan woog dat kind één miljoen kilo nog voordat hij of zij naar de basisschool gaat.
De invloed van een goede start
Als die eerste ontwikkeling niet goed loopt, dan heb je daar volgens Tessa Roseboom levenslang last van. Een baby die tijdens die eerste 1000 dagen blootstaat aan ondervoeding via de moeder*, stress, rook of andere risicofactoren, begint al met een achterstand aan de rest van zijn of haar even. Een kindje dat geen goede start maakt, heeft daarnaast op latere leeftijd grotere kans op onder andere hart- en vaatziekten, suikerziekte, overgewicht en psychische problemen. Maar het beïnvloedt ook de start van de sociale en emotionele ontwikkeling van een kind, dus hoe hij of zij mee kan komen op school en later op de arbeidsmarkt en in de maatschappij.
De omgeving waarin alle ontwikkelingen bij baby’s en kinderen plaatsvinden in die eerste duizend dagen, zowel in de buik als daarbuiten, heeft hier een grote invloed op. Dit betekent dat de dingen die ouders doen of laten als zij proberen zwanger te raken, tijdens de zwangerschap en in die eerste twee jaar van het kind allemaal van invloed zijn op de ontwikkeling van het kind. Denk aan de mentale en lichamelijke gezondheid voor en tijdens de zwangerschap van ouders, aan het zorgen voor een veilige omgeving waarin een kind in rust en liefde kan opgroeien. Aan het stimuleren van de ontwikkeling van een kind, door te lezen, knuffelen, spelen en het goede voorbeeld te geven. Al die dingen beïnvloeden de verdere ontwikkeling én gezondheid van een kind. Als je daarover nadenkt is het niet verwonderlijk dat 91% van de ouders aangeeft aan het ouderschap tijdens de eerste 1000 dagen een zware taak te vinden. Dit is de uitkomst van een onderzoek onder tweeduizend respondenten door het Amsterdam UMC.
Wat maakt het ouderschap soms zwaar?
Die zware taak heeft enerzijds te maken met de mentale kant van het ouderschap. Tijdens de zwangerschap, maar zeker in de eerste weken en maanden daarna, komen er allerlei emoties om de hoek komen kijken. Blijdschap, verliefdheid en geluk wisselen angst, onzekerheid, schuldgevoel en verdriet af. De tranen van geluk vloeien over in de kraamtranen en vice versa. Als ouder wil je het allemaal ontzettend graag goed doen en zult veel van jezelf vragen. Ouders krijgen veel, en soms ongevraagd, advies en zult je draai nog moeten vinden als ouder. Niet jij alleen, maar ook met z’n tweeën.
Naast die emotionele rollercoaster van ouders worden, heb je de praktische kant. Ouders worden is één van de grootste veranderingen die iemand doormaakt in zijn of haar leven. Als ouder sta je ineens 24/7 in dienst van een klein mensje dat voor zijn of haar overleving compleet afhankelijk is van jou. Voeden, verschonen, badderen, in slaap wiegen: ‘t is een oneindige loop van taken die jullie continu bezig zullen houden. Ondertussen is een moeder aan het herstellen van haar bevalling, proberen ouders het huishouden te bolwerken, kan werk soms al aandacht eisen of lopen er al oudere kids rond. Ouders proberen tijd voor zichzelf én voor elkaar te houden en dat alles op heel veel minder slaap dan voorheen. Om hulp vragen bij dit alles, dat vinden veel (nieuwe) ouders vaak lastig. 67% van de ouders in het Amsterdam UMC onderzoek zegt zich snel tot last te voelen en daarom niet om hulp te vragen.
Je bent niet alleen
Hoewel het onderwerpen zijn waar veel ouders nog steeds minder makkelijk over praten, is het goed om te beseffen dat alle ouders deze gevoelens in meer of mindere mate herkennen. Iedere ouder heeft dagen allemaal dagen waarop hij of zij denkt: ‘hey, dat ouderschap is een eítje’ en dagen waarop hij of zij denkt: ‘ik ben hier niet voor in de wieg gelegd!’. Besef dat een ouder een indrukwekkende rol aan het vervullen is en dat ouders samen de start vormen van een nieuw mensenleven. Daarin gaan niet alleen kinderen iedere dag nieuwe dingen leren, maar ouders ook.
Meer weten over deze belangrijke eerste jaren van een kind? Lees hier alles over de 1e100dagen-campagne van De Gezonde Generatie.
Bronnen
*https://www.hongerwinter.nl/onderzoek
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/08/20/de-eerste-1000-dagen-beinvloeden-het-hele-leven-a4055335
https://gezondegeneratie.nl/eerste-1000-dagen
