Een specifieke fobie, waarbij iemand intense angst voelt voor een object of situatie zonder dat er reëel gevaar is, is een van de meest voorkomende angsten wereldwijd. Wanneer je last hebt van een specifieke fobie, kun je hier flink aan lijden. Vervelend is ook dat het de kans op een andere angststoornis of zelfs depressie kan verhogen.¹ Het goede nieuws is dat effectieve therapie bestaat. Het slechte nieuws is dat momenteel slechts één procent van mensen met een specifieke fobie hier effectieve therapie voor krijgt.²
Lekker toegankelijk
Diverse oorzaken spelen hierbij een rol, zoals hoge kosten voor therapie, wachtlijsten voor therapeuten en angst voor stigma. Daarom hebben wij als doel gesteld om effectieve therapie voor specifieke fobieën toegankelijk en betaalbaar te maken. En wat is er nu toegankelijker dan een app op je eigen smartphone? In 2016 zijn we begonnen met de ontwikkeling van een virtual reality (VR)-app gebaseerd op cognitieve gedragstherapie voor hoogtevrees.³ De complete therapie werd gevolgd zonder tussenkomst van een therapeut. In VR oefenden mensen met het gewend raken aan situaties op grote hoogte. Uit een groot onderzoek bleken de effecten van deze therapie heel goed te zijn. Daarna volgde de ontwikkeling en het onderzoek naar een soortgelijke VR app voor vliegangst, waarvan de resultaten binnenkort gepubliceerd worden.
Virtuele spinnen
Momenteel zijn we gestart met het onderzoek naar een nieuwe techniek, namelijk augmented reality (AR) voor spinnenangst. In AR worden virtuele objecten, in dit geval spinnen, via de camera van je telefoon in de echte wereld geplaatst. De AR-app is te downloaden op je smartphone en te volgen zonder tussenkomst van een therapeut, dus gewoon vanaf de bank of aan de eettafel. Via animaties en een voice-over legt de virtuele therapeut je uit hoe de therapie werkt, stel je doelen en oefen je met virtuele spinnen op je eettafel.
Zo werkt het
Je kunt kiezen uit diverse spinnen, zoals een hooiwagen, een kruisspin, een grijze huisspin, een wolfspin, en een vogelspin (tarantula). Vervolgens kies je een van de zes levels uit om mee te oefenen. De levels zijn opgebouwd met een moeilijkheidsgraad, beginnend met een spin die op commando loopt en eindigend een spin die over je hand loopt. Indien nodig kun je automatische gedachten die angst oproepen, zoals “een spin loopt over mij heen” evalueren om er een helpende gedachte tegenover te zetten. Er is ook een huisspin die je eten kunt geven zodat hij of zij in leven blijft.
De ZeroPhobia-app bevindt zich nog in de testfase. De bedoeling is dat de app daarna tegen een kleine betaling beschikbaar komt in de appstore. Met de opbrengst wordt een volgende app ontwikkeld. Ons doel is om voor allerlei angststoornissen een laagdrempelige, effectieve, en schaalbare therapie te ontwikkelen die voor iedereen met een smartphone bereikbaar is.
Bronnen:
¹ Wetzer, G., Ten Have, M., de Graaf, R., Batelaan, N. M., & van Balkom, A. J. (2021). Specific Phobia: Risk Factor of Other Psychiatric Disorders. The Journal of Nervous and Mental Disease, 209(7), 484-490.
² Stinson, F. S., Dawson, D. A., Chou, S. P., Smith, S., Goldstein, R. B., Ruan, W. J., & Grant, B. F. (2007). The epidemiology of DSM-IV specific phobia in the USA: results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Psychological medicine, 37(7), 1047-1059.
³ Donker, T., Van Esveld, S., Fischer, N. & Van Straten, A. (2018). Phobia: Towards a virtual cure for acrophobia: study protocol for a randomized controlled trial. Trials 19(433), 1-11.
³ Donker, T., Cornelisz, I., Van Klaveren, C., Van Straten, A., Carlbring, P., Cuijpers, P. & Van Gelder, J. (2019). Effectiveness of self-guided app-based virtual reality cognitive behavior therapy for acrophobia: A randomized clinical trial. Jama Psychiatry 76(7), 682-690.
