Deze ochtend zag ik het nog gebeuren: mijn hond begint te kwijlen zodra ik met de bus met brokjes rammel… Hoe zat dat ook alweer? Op bladzijde 19 van het boek De hond van Pavlov lees ik de hele aanpak terug van het experiment wat in 1901 plaatsvond. En dat is slechts één van de 50 psychologische experimenten die Hart-Davis in zijn boek beschrijft. Hij pakt het grondig aan, hij beschrijft van ieder experiment de onderzoekers met het jaartal, het onderzoeksgebied én de conclusie. De experimenten lopen van 1881 tot en met 2007. Het boek is fraai vorm gegeven met kunstzinnige, ondersteunende tekeningen. Er zijn zes hoofdstukken, die afzonderlijk worden ingeleid met een beschrijving van het tijdsbeeld van die periode.
Engelsman Adam Hart-Davis (Londen, 1943) blijkt een veelzijdig man. Hij staat te boek als wetenschapper, schrijver, fotograaf, historicus en omroeper. Hij blijkt een passie te hebben voor het vergroten van het bewustzijn van eenvoudige voordelen die wetenschap kan brengen voor de kwaliteit van leven.
Lees ook: Boekrecensie: Slapen is niets doen
Dat is dan ook helemaal te rijmen met de bijzondere thema’s waar de experimenten over gaan. Wat te denken van ‘kun je het getal 7 proeven?’, een experiment wat gaat over de buitengewone effecten van synesthesie. Maar ook een experiment als ‘kunnen honden depressief raken?’ waarbij men zinvolle ontdekkingen deed over geleerde hulpeloosheid en depressie. Iets bekender is het experiment over de ‘rubberenhand-illusie’ Waarbij proefpersonen hun eigen hand op tafel leggen en daarnaast een namaakhand in dezelfde houding. Wanneer de echte hand dan onder tafel belandt en de namaakhand wordt gestreeld, wordt dit regelmatig toch gevoeld.
Over ons bijzondere brein
Uitgeverij Noordboek laat op de achterkant weten dat er op erudiete wijze kennisgemaakt wordt met de belangrijkste inzichten uit de psychologie. Ik sla er de Van Dale even op na om ‘erudiet’ te vertolken en vind dan ‘uitgebreide kennis en smaak bezittend’. En dat herken ik wel. De veelheid van experimenten maakt wel dat het boek behoorlijk lang op het nachtkastje blijft liggen. Interessant om zo af en toe eens een experiment te lezen, maar geen uur achter elkaar. Ik vond het fijn om me weer eens te verwonderen over hoe bijzonder ons brein in elkaar zit. Het boek is heel keurig geschreven, geen gekke of groezelige uitstapjes, het zijn de uitkomsten van de experimenten die voor wat smeuïgheid zorgen.
En de hond? Die heeft zijn brokjes ondertussen op. Zijn reactie bleek een simpele: de lichaamsproductie van speeksel komt op gang bij de externe prikkel van brokjes. Interessanter is dat Pavlov erachter kwam dat je honden ook kon laten kwijlen met een ander signaal dat geen verband hield met voedsel. Hoe het precies zit lees je in ‘De hond van Pavlov’ door Adam Harts-Davis.
Nieuwsgierig geworden? Het boek De hond van Pavlov van Adam Harts-Davis kun je hier bestellen.
