De ‘do’s & don’ts’ van ouders zijn vaak gebaseerd op dat wat zij van hun (groot)ouders – bewust of onbewust – hebben overgenomen. Of juist heel anders willen doen. Het uit zich vaak in (wijze) raad – soms via spreekwoorden en gezegden – adviezen en vooral door hun doen en laten. Allemaal om hun kinderen voor narigheid te behoeden of hen het beste te gunnen. Deze boodschappen of familiewetten kunnen van geslacht op geslacht hun waarde hebben bewezen. Tegelijkertijd kan het ook voorkomen dat ze helemaal niet passen bij het karakter of de leefomstandigheden van het (volwassen) kind. Die kan daardoor behoorlijk in de knel komen. Er kan een conflict ontstaan tussen de goede bedoelingen van de ouders én zijn eigen behoeften. Aan de bedoelingen van zijn ouders wil het (volwassen) kind voldoen uit loyaliteit en goede bedoelingen. Dit kan echter conflicteren met de eigen behoeften. De eigen behoeften die noodzakelijk zijn om te volgen zodat het (volwassen) kind recht doet aan de eigen ontwikkeling en authenticiteit. 

In dit blog een praktijkvoorbeeld en concrete tips . 

Benieuwd hoe en welke loyaliteiten een rol spelen in je familie. Bekijk deze blog.

Tussen twee vuren

Willem heeft een relatie met een Hongaarse vrouw. Die relatie loopt lekker tenzij er keuzes gemaakt moeten worden zoals samenwonen, een huis kopen, kinderen krijgen, dat soort belangrijke dingen. Dan blokkeert hij en kan hij zich erg down voelen en is er veel spanning tussen de twee geliefden. Daarbij komt dat z’n vriendin het liefst in een woongroep zou wonen. Hij moet er niet aan denken hiermee bij zijn ouders aan te komen. Ze vinden het sowieso maar niks dat hij een vriendin heeft met een andere culturele achtergrond. “Twee geloven op een kussen…” Voor hen geldt “twee culturen op een kussen…”

Ontdekkingen in therapeutische gesprekken

1. Zijn overgrootmoeder van vaders kant, was een Finse. Hij gaat eens uitzoeken, via neven en nichten, hoe die twee met hun cultuur verschillen zijn omgegaan en of dat heeft bepaald dat zijn vader zo tegen zijn relatie met iemand uit een ander cultuur is. 
2. In de familie van moeders kant gaat men voor zekerheden: eigen huis, huwelijk, voldoende financiële middelen en dat soort dingen. Willem wil gaan uitzoeken om welke redenen zijn ouders denken dat dit wat voor hen het beste was ook voor hem het beste zou zijn.
3. Vanuit deze twee feiten en hun betekenissen beseft hij dat ouders emotionele en sociale legaten meegeven aan hun kinderen vanuit een goed hart maar dat die niet bij het (volwassen) kind hoeft te passen. Dat die boodschap zelfs een delegaat kan zijn voor het kind.
4. Dat geen keuzes kunnen maken in het leven vaak met loyaliteit aan de de-legaten van zijn ouders hebben te maken. 
5. Dat hij het recht heeft en zelfs de plicht uit het gedachtegoed van zijn ouders te kiezen wat hij daarvan wil meenemen en wat hij bij hen wil laten.

Kiesplicht en kiesrecht

Nagy (grondlegger van de contextuele therapie) maakt duidelijk dat ouders hun kinderen moeten en mogen opvoeden naar beste kunnen en van daaruit mogen doorgeven dat wat zij van belang achten voor hun kinderen. Zo geven zij bewust of onbewust waarden en boodschappen (de familiewetten) mee waarvan zij denken dat die het beste zijn voor hun kind. Vaak zijn dat ook familiewetten die een rol speelden bij hun ouders. Vervolgens legt Nagy de nadruk op de kiesplicht en het kiesrecht van volwassen kinderen ten aanzien van alles wat hun ouders hen hebben meegegeven. Hij zegt dat wanneer kinderen volwassen zijn geworden zij niet allen het recht hebben, maar ook de plicht keuzes te maken uit de familiewetten en goed bedoelde boodschappen van hun ouders, op alle terreinen van het leven waarin hun ouders hen voorgingen. Met als doel zich:

1. Als individu vrij te kunnen ontwikkelen.
2. Vrij te kunnen verbinden met een partner (die dat vanzelfsprekend ook moet doen). 
3. En als ouders van een volgende generatie weer nieuwe familiewetten en legaten te kunnen gaan maken in het belang van hun kinderen.

Hoe Willem verder ging

Willem gaat met de inzichten uit zijn therapiegesprekken aan de gang. Hij denkt erover na, leest erover, maakt het bespreekbaar met de mensen die het betreffen en mede dankzij die gesprekken gaat hij zijn kiesplicht vervullen. Hij ervaart het nu ook. Er komen ook gesprekken met zijn ouders op gang over de keuzes die zij hebben gemaakt als jongvolwassenen en hoe die zich verhielden tot de legaten en de legaten van hun ouders. Deze gesprekken doen zowel Willem als zijn ouders goed. Zijn proces zet ook zijn vriendin op hetzelfde spoor. Ook zij gaat onderzoeken wat de basis is van wat ze doet, laat en vindt.

Om mee te oefenen

• Durf een keuze te maken voor je kiesrecht en kiesplicht. Soms helpt het je ouders te vragen of ze je daar vrij in laten of in willen meedenken.
• Koppel je gedrag in wat je doet en laat, zou willen en niet doet, aan de waarden, familiewetten, boodschappen, de-legaten van je ouders. 
• Bespreek het met anderen (vrienden of broers/zussen die dezelfde ontwikkelingstaak hebben te vervullen) en zo mogelijk met de mensen die het betreft zoals je ouders.
• Geef jezelf tijd in dit proces.

Meer weten? Gerrie Reijersen van Buuren schreef het boek Verbinden met je cliënt over hoe zij als hulpverlener haar cliënten help zich te verbinden met hun dierbaren. Andere boeken van Gerrie Reijersen van Buuren zijn: Verlangen naar erkenning en verlangen naar verbinding.