Vijf jaar geleden schreven we een blogpost over het ‘wij-zij-denken’ naar aanleiding van de verschrikkelijke aanslagen in Bataclan, Parijs. Vandaag de dag is het ‘wij-zij-denken’ nog nét zo actueel als toen. Om zomaar de situatie in Ter Apel te benoemen. Vluchtelingen uit Turkije, Jemen, Iran, Eritrea, Syrië, Afghanistan en Somalië zorgden voor een overspannen aanmeldcentrum. Voor sommige van ‘ons’ zijn vluchtelingen helemaal niet welkom. Maar wat nou als je zelf vluchteling bent? Met ‘wij-zij-denken’ wordt het er niet gezelliger op allemaal. 

Intergroup bias: ingroup bias vs outgroup bias

Intergroup bias, is een bekend fenomeen die hierop van toepassing is. Het betreft het positiever zijn over de mensen die in jouw groep zitten, dan over de mensen die in de andere groep zitten. Dus bijvoorbeeld niet-vluchteling (wij) versus wel-vluchteling (zij). De ingroup bias is zelfs vrij hardnekkig: je vindt je eigen groep superieur aan de andere groep. Dit verschijnsel maakt het moeilijker om compassie te hebben voor de outgroup. Tot welke groep je behoort, hangt af van hoe je je groep definieert. 

Op basis van nationaliteit 

Ben je op een stedentripje in Parijs en kom je een Nederlander tegen, dan is het duidelijk dat die Nederlander tot ‘jouw’ groep behoort, en alle Fransen niet. Je kijkt dan op het niveau van nationaliteit. Stel, je bent nu in China op vakantie en komt iemand uit Londen tegen, dan is je ingroup in een keer Europeaan, en mag het duidelijk zijn dat ‘wij Europeanen’ toch veel leuker zijn dan ‘die Chinezen’.

Aartsrivalen in ‘t voetbal

Een ander voorbeeld is voetbal. Staat PSV lijnrecht tegenover Ajax zijn het aartsrivalen en kunnen de supporters elkaar niet luchten of zien. Speelt het Nederlands elftal dan maakt club van herkomst niet meer uit. Een ajacied juicht net zo hard voor Cody Gakpo (PSV) als voor Daley Blind (Ajax). 

Uit onderzoek is gebleken dat zelfs als je mensen at random in een groep indeelt door ze bijvoorbeeld een rood of groen papiertje te geven, en je vraagt daarna zowel hun eigen als de andere groep een cijfer te geven, dan blijkt dat ze positiever zijn over hun eigen groep dan over de andere groep. Intergroup bias is dus een ontzettend sterk fenomeen dat zelfs in fictief geformeerde groepen opspeelt.

We are all the same

Links of rechts. Vaxxers of anti-vaxxers. Wel of geen vluchteling. We are all the same. Je hoeft geen hogere Wiskundige te zijn om te zien dat onder andere de intergroup bias de verdeeldheid in de samenleving voedt. Het is makkelijk oordelen en roeptoeteren vanuit de ingroup. Terwijl empathie en compassie juist geboden zou zijn. 

Het enige dat ik wil benadrukken is dat we allemaal tot dezelfde ingroup behoren, als we zouden durven uitzoomen.  Als we aangevallen zouden worden door aliens, dan zal iedereen beseffen wie ‘wij’ zijn en wie ‘zij’ zijn.