September is de maand van zelfmoordpreventie met op 10 september World Suicide Prevention Day. Een dag om stil te staan bij iedereen die vecht tegen suïcidale gedachtes, een poging tot zelfdoding heeft overleefd en iedereen die ermee in aanraking is gekomen. Deze dag en maand blijft erg belangrijk. De afgelopen jaren ligt het aantal zelfdodingen in Nederland per dag rond de 5. Over de wereld heen ligt het aantal op één per 40 seconden. Daarbij is het de 10e doodsoorzaak van de wereld. Dus zeker iets om verandering in te brengen. Dit jaar was de slogan ‘Creating hope through action’, dus laten we elkaar hoop geven en houden.

Suïcidaliteit en het stigma eromheen
Suïcidaliteit is het hebben van suïcidale gedachtes waarbij gedachtes over de dood kunnen leiden tot het plannen van zelfmoord. Dit kan voortkomen uit meerdere mentale problemen als  stemmingsstoornissen. Maar ook na emotionele of traumatische gebeurtenissen, denk hierbij aan verkrachting, liefdesverdriet of het overlijden van een naaste. Daarbij komen ook gevoelens van hopeloosheid voor de toekomst, een last zijn voor anderen en negatief zelfbeeld bij kijken. Opvallend is dat mannen 2x zoveel zelfmoord plegen en zij dit vaak op een agressieve wijze doen. Vandaar dat zij ten opzichte van vrouwen minder zelfmoordpogingen overleven. Met jaarlijks 14.000 zelfmoordpogingen die worden behandeld. 

Er heerst nog een groot stigma en taboe om suïcidaliteit en zelfmoord, wat velen weerhoudt om hulp te vragen. Van buitenaf wordt zelfmoord door sommige als egoïstisch en zwak gezien. Hoogstwaarschijnlijk omdat we de verhalen vaak vanuit de naaste beleven. Maar ook onbegrip, de angst om niet geloofd te worden of juist een heftige reactie erop leiden ertoe om liever te zwijgen over het onderwerp. 

‘’Zij leek helemaal niet suïcidaal.’’
Dit is vaak wat je van de omgeving hoort na een zelfdoding. Maar klopt het wel dat diegene geen tekens vertoonde? Of werd het vertoonde gedrag gewoon niet toegeschreven aan suïcidaliteit. Hoogstwaarschijnlijk liep de persoon er namelijk al maanden of jaren mee. Suïcidaliteit kent vele gezichten. Tekens die die onder andere vertoond kunnen worden zijn zelfisolatie of minder energiek in sociale settings. Maar overmatig sociaal gedrag kan ook voorkomen. Het overmatig gebruik van alcohol en drugs, veel praten of grappen maken over doodgaan kunnen ook signalen zijn. Wat duidelijkere tekens zijn afscheid nemen op een diepere manier of verandering in het testament. 

Lees hier over de rol van Social Media bij zelfmoordpreventie.

Ander perspectief op suïcidaliteit
Niet meer leven, of beter gezegd niet meer willen leven zoals nu. Ongelukkig over de persoon die degene vandaag de dag is. Over de omgeving. Over het verleden. Anderen zien misschien niets om aan te merken of kijken juist tegen degene op. Anderen stellen zich voor hoe hun leven er later uit zult zien, terwijl degene met suïcidaliteit denkt hoe het zou zijn om dood te zijn. 

Gestuurd door eigen gedachtes, een idealisatie van de dood, die telkens terugkomen. Degene ziet en gelooft niet in een betere toekomst, kun je je voorstellen dat je niet van het leven houdt? Degene die dood wil, kan zich niet voorstellen ooit van het leven te gaan houden. Over een viaduct lopen lijkt een gewone bezigheid. Wat zie je als je naar beneden kijkt? Gewoon de grond of als je hoogtevrees hebt, begin je je misschien duizelig te voelen of krijg je wellicht een hogere hartslag? Als iemand die suïcidaal is naar beneden kijk ziet hij dood, een kans op vrij te zijn van dit leven. Degene vecht tegen de gedachtes in z’n hoofd. Nog een reden wat het leven minder aantrekkelijk maakt. Heel de dag door vechten. Letterlijk doodmoe ervan worden. Om de gedachtes te ontvluchten gaat diegene eerder naar bed. Om vrij te zijn van gedachtes. Diegene drinkt en rookt. Om gedachtes te verdoven. 

Iedereen weet hoe zelfmoord de mensen om je heen pijn doet; familie, vrienden. Dus probeert hij alvast de pijn te minimaliseren; spreekt minder af met vrienden, is veel in zijn kamer zodat iedereen kan wennen aan zijn aanstaande afwezigheid. Diegene probeert ruzie te maken met dierbaren. Diegene wil dat je hem haat, want dan is de aanstaande rouw zogenaamd draaglijker. En als diegene lang genoeg geen contact met je heeft kom je er misschien niet eens achter dat hij dood is. De waarheid en logica worden overschaduwd door de gedachtes, blind voor hoop.

Luisterlijn Sensoor biedt een luisterend oor: lees hier de blog

Zelfmoordpreventie
Stichting 113 is dé nationale zelfmoordpreventie organisatie van Nederland. Ze bieden online trainingen aan met betrekking tot de omgang met suïcidale gedachtes en algemene negatieve denkpatronen. Daarnaast kan je praten met een professional via een chat of telefonisch en dit blijft helemaal anoniem. Maar de eerste stap kan al zijn het erover hebben met een familielid of vriend(in). Sociale steun is erg belangrijk, dus vraag een ander eens hoe het gaat, hoe het écht gaat. Lees eens tussen de regels door. En probeer diegene te helpen, niet alleen door te zeggen dat er mensen zijn die om je geven en alle positieve dingen te benoemen, maar ook bij het vinden van een nieuwe wil om te leven. Het helpen vinden van essentiële zaken zoals traumaverwerking, een nieuwe passie vinden, van omgeving/baan veranderen. En indien nodig professionele hulp inschakelen. Er is licht aan het einde van de tunnel. 

Homepage | 113 Zelfmoordpreventie. (z.d.). Geraadpleegd op 28 september 2022, van https://www.113.nl/

Traag, T. J. H. (2021, 18 augustus). Zelfdoding in Nederland: een overzicht vanaf 1950. Centraal Bureau voor de Statistiek. Geraadpleegd op 28 september 2022, van https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2021/zelfdoding-in-nederland-een-overzicht-vanaf-1950?onepage=true#c-1–Inleiding+

Als er (te) veel gebeurt. (2020, 6 november). Ik-Wil-Dood.nl. Geraadpleegd op 28 september 2022, van https://ik-wil-dood.nl